PODGORICA, Prema podacima Zavoda za zapošljavanje, Crna Gora i ove godine nudi oko 15.000 sezonskih radnih mjesta, od čega se 80 odsto odnosi na poslove u primorskim opštinama. Trećinu sezonskih radnika poslodavci uspijevaju da nađu u Crnoj Gori, oko pet hiljada sezonaca dolazi iz Srbije, a ostatak iz Bosne i Hercegovine, Makedonije ali i iz Rumunije, Bugarske, Austrije i Mađarske.
U Crnoj Gori ima više od 31.000 nezaposlenih, pa ipak je mali broj onih koji se prihvataju sezonskih poslova, ali zbog uvećanih troškova zapošljavanja stranaca i komplikovane procedure, poslodavci sada radije zapošljavaju domaće radnike.
Za ovu sezonu do sada je izdato bilizu šest hiljada radnih dozvola za strance, a u Zavodu očekuju da će ih biti najmanje još tri hiljade. Traže se konobari, kuvari, roštiljdžije, mesari, poslastičari, pekari, baštovani, pomoćno osoblje, građevinski radnici. Male plate, težak posao, ili oboje, tek nezaposleni građani rijetko posežu za sezonskim poslovima. Po riječima Toma Jančića, savjetnika direktora Zavoda za zapošljavanje, evidentirano je nešto više od 3.500 domaćih sezonaca.
– Predstavnici Zavoda obišli su veće poslodavce u turizmu i ugostiteljstvu, od Ulcinja do Herceg Novog, i preovladava mišljenje da su oni sve više zainteresovani za domaće radnike, uz mogućnost korišćenja uredbe o poreskim olakšicama, koju je donijela Vlada – kaže Jančić.
Za razliku od ranijih godina kada su se stranci iz okruženja zapošljavali u Crnoj Gori samo uz ličnu kartu, novi propisi su to prilično zakomplikovali. Prije nego što stranac uopšte počne da radi, poslodavca papirologija i takse koštaju oko 300 evra.
Dozvole se izdaju na period od devet mjeseci dok traje sezona u građevinarstvu i trgovini, a na kraće vrijeme u oblasti turizma i ugostiteljstva. Prema podacima Zavoda za zapošljavanje, ove godine je najveća tražnja sezonskih radnika u Budvi, oko pet hiljada, Herceg Novi nudi dvije hiljade radnih mjesta, Bar 1.800, Ulcinj 1.500, Tivat oko hiljadu, Kotoru je potrebno 500 sezonaca, a nešto manje Kolašinu i Žabljaku.
Prema podacima nevladine organizacije “Tvrđava”, koja se bavi zapošljavanjem đaka i studenata, mladi u Crnoj Gori su sve više zainteresovani za sezonske poslove. Malo mladih se, međutim, odlučuje za deficitarna zanimanja u Crnoj Gori: kvalifikovani majstori, konobari, kuvari, zidari, tesari. Prije dvije godine, u avgustu, u toku eksplozije građevinarstva, u Crnoj Gori je radilo oko 42.000 stranaca, od čega devet hiljada u turizmu, a ostatak na mnogobrojnim gradilištima. Građevinski radovi su, zbog krize, značajno utihnuli, ali i dalje se dobri majstori uglavnom, uvoze.
Kako je na plantažama
Jedna od najboljih crnogorskih firmi AD “Plantaže” iz Podgorice već decenijama angažuje radnike na svojim zasadima vinove loze i bresaka iz Srbije, Makedoniji, BiH. Tu se ni danas gotovo ništa nije promjenilo, jer se domaći radnici teško odlučuju da na visokim temperaturama beru voće po cio dan. Ipak, oni koji sa strane dođu, kažu, lijepo prođu. Uz hranu i smještaj, zarade dnevno do 15 evra, a ima i cijelih porodica, pa kući odu pristojno popunjenih novčanika.
Komplikovana procedura
Sezonski radnik iz druge države u Crnoj Gori više ne može da se zaposli samo uz ličnu kartu, već mora imati pasoš. Poslodavac koji zapošljava stranca mora značajno da se angažuje, i da stranog državljanina prijavi MUP-u, Fondu PIO i Fondu zdravstva. Tek kada biro rada dobije dokaz o završenoj proceduri i plaćenim taksama, radna dozvola postaje validna. Plate sezonskih radnika kreću se od 250 evra za pomoćne poslove, do hiljadu i više za profesionalne kuvare ili roštiljdžije. Novosti