SOFIJA, Bugarska Vlada zatražila je od ruskih partnera moratorijum od tri mjeseca u vezi sa izgradnjom nuklearke “Belene”, a premijer Bojko Borisov nada se da će takva odluka biti potpisana u četvrtak.
“Dogovorili smo se i nadam se da ćemo u četvrtak potpisati memorandum o maratorijumu za nuklearku `Belene` za tri mjeseca, dok ne budu razjašnjena sva tehnička pitanja u vezi sa seizmologijom i cijenom”, pojasnio je on.
Za razliku od premijera i njegove partije, Građani za evropski razvitak Bugarske (GERB) te parlamentarna “Plava koalicija” umjesto tromjesečnog moratorijuma zahtijeva da se konačno obustavi izgradnja nuklearke “Belene”.
Prema liderima “Plave koalicije”, izgradnja nuklearke će uništiti bugarsku ekonomiju i izazvati bezbjednosnu prijetnju, a dovešće i do ogromnog zaduženja države, koje će bugarski građani izmirivati godinama.
Tehnička komisija projekta “Belene” zatražila je od ruske strane pojašnjenje za 30 novih pitanja, koja su se pojavila nakon incidenta sa japanskom nuklearkom u Fukušimi, a tiču se bezbjednosti.
“Očekujemo odgovore, zajedno sa istraživanjima i dokazima”, izjavio je bugarski ministar ekonomije, energetike i turizma Trajčo Trajkov.
On je naglasio da će ministarstvo na čijem je čelu zatražiti od izvođača radova dopunske garancije, koje treba da potvrdi Međunarodna agencija za nuklearnu energiju (MAAE) i nadležne službe Evropske komisije, a tiču se pojačanih standarda bezbjednosti projekata.
“Ukoliko budu potrebno, zatražićemo dopunska istraživanja od nezavisnih institucija”, dodao je Trajkov.
Prema njegovim riječima, Ministarstvo će do kraja 2011. godine razmotriti i ocjenu rizika bezbjednosti nuklearke pod patronatom MAAE, uključujući i ocjenu i analizu rizika od poplava, požara, ekploziva, seizmološkog, ali i tehnološkog rizika od zaustavljanja i hlađenja aktivnih zona reaktora, imajući u vidu pouke iz Japana.
Direktor ruskog nuklearnog energetskog kompleksa “Rosatom” Kiril Komarov izjavio je krajem protekle sedmice da je projekat “Belene” u potpunosti gotov, kao i da nikakvi spoljni faktori, osim “političkih emocija”, ne mogu kardinalno da utiču na njega.
Komarov je naglasio da je projekat dobar za Rusiju i za Bugarsku i da ozbiljno jača poslovno i strateško partnerstvo.
Komarov je rekao da se pregovori ne odvijaju lako, kao i da je najveći problem cijena.
“Trenutno, to je najveći investicioni projekat Bugarske, njegova vrijednosti iznosi osam milijardi evra, što će biti kolosalni doprinos ekonomiji zemlje”, naglasio je on.
Bugarski premijer Bojko Borisov izjavio je da njegova vlada nije spremna da prihvati cijenu veću od pet milijardi evra, a dosadašnja cijena, sa kojom je “Rosatom” operisao, iznosila je 6,3 milijardi evra. Dogovoreno je vlasništvo bugarske države u iznosu od 51. procenata.
Krasen Stančev iz Instituta za tržišnu ekonomiju upozorio je da bi kompletna izgradnja ove nuklearke mogla da dostigne 11 milijardi evra, a da bi cijena struje koja će biti proizvedena u njoj mogla iznositi 14 evrocenti za kilovat, odnosno da bi mogla biti skoro tri puta skuplja od dosadašnje, dok bi cijena električne energije za krajnje korisnike bila skuplja za 50 odsto.
Izgradnja nuklearke “Belene” počela je 1987. godine na osnovu međuvladinog sporazuma, koji su tada potpisali SSSR i Narodna Republika Bugarska, ali je nakon demokratskih promjena u Bugarskoj (1989) izgradnja u potpunosti obustavljena.
Izgradnja je ponovo aktuelizovana 2002. godine, a 2006. godne proveden je tender, na kome je pobijedila ruska kompanija “Atomstrojeksport”.
Rusi su ponudili projekat “AEC-92” sa dva reaktora VVER-1000/V-466, jačine od po hiljadu megavati, veću bezbjednost u odnosu na konkurenciju i garanciju na 60 godina uz 90 odsto korišćenja.
Zvanična izgradnja nuklearke “Belene” u istoimenom mjestu, na Dunavu, na sjeveru Bugarske, počela je 3. septembra 2008. godine.
U projekat je bila uključena i njemačka kompanija “RWE”, koja se zbog neregulisanog finansiranja povukla.
Bugarska je odmah krenula u potragu za evropskom partnerima, a premijer Bojko Borisov ponudio je vladama Srbije, Hrvatske i Makedonije da učestvuju u izgradnji.
Hrvatska je odgovorila negativno, a Srbija i Makedonija su dale principijelnu saglasnost.
Bugarska ima nuklearku “Kozloduj”, koja je sastavljena iz šest reaktora, ali su prva četiri jačine od po 440 megavata zatvorena iz bezbjednosnih razloga neposredno prije nego što je ova država ušla u EU. Prva dva zatvorena su 2002. a treći i četvrti krajem 2006. godine. Zbog finansijskih razloga oni još nisu demontirani. Srna