BRISEL, Ako tempo ekonomskog napretka u zemljama centralne i istočne Evrope ostane na sadašnjem nivou, one će sustići starosjedioce EU po standardu tek za sto godina – tvrdi list “Forbs”.
S druge strane, optimisti u Evropskoj komisiji smatraju da će “vagoni” iz sastava EU koji zaostaju za “lokomotivom” na kraju sami postati “lokomotive” rasta za Uniju.
Oni vjeruju da će ekonomski rast u centralnoj Evropi biti brži nego u zapadnoj, te da će jeftina radna snaga sa periferije povećati konkurentnost zapadnih preduzeća.
Prema tim prognozama, već za nekoliko decenija Istok će konačno izaći na kraj sa nasljeđem komandno-administrativne ekonomije i sustići Zapad.
Ipak, upozoravaju ekonomisti, metoda podsticanja onih koji zaostaju za razvijenim dijelom EU ne funkcioniše uvijek.
Pesimisti podsjećaju da je Republici Irskoj za sustizanje bogatijih i uspješnijih trebalo 30 godina teških napora.
Oni upozoravaju da postoje razlike i između pojedinih teritorija unutar Njemačke, kao i između grofovija Velike Britanije.
Evropska regionalna politika, ili politika “zbijanja redova”, u posljednjih nekoliko decenija u značajnoj mjeri je poremetila “akcente” u sistemu opšteevropskih prioriteta i čak postepeno istiskuje agrarnu politiku – navode analitičari.
Sve snage su okrenute ka podržavanju onih koji zaostaju. Ali, ako se izuzme irski slučaj, sa zemljama južne i posebno istočne Evrope stvari stoje komplikovanije zbog krize u zoni evra.
Nadnacionalna regionalna politika nije prosto izvlačenje onih koji zaostaju, već stvaranje određenih uslova koji će omogućiti ubuduće ovim regionima da se sami dinamično razvijaju – smatraju ekonomski eksperti.
“Novajlijama” u EU, koji dolaze iz bivšeg socijalističkog tabora, posebno je teško.
Njihovi stanovnici moraju da odlaze na Zapad u potrazi za niskokvalifikovanim poslom, ostavljajući neobrađena polja i uništavajući svoje porodice.
Natalitet, kao jedan od kriznih “markera”, pada u Bugarskoj, Češkoj, Estoniji, Hrvatskoj, Mađarskoj, Litvaniji, Letoniji, Poljskoj, Rumuniji i Slovačkoj.
Jasno je da ovakvo stanje stvari ne može da odgovara EU. Slabe ekonomije na periferiji ne odgovaraju centru, i nikakve jeftine radne ruke ne mogu da budu opravdanje – zaključuju ekonomisti.
