BANJALUKA – Neprofitne organizacije osnovane u Republici Srpskoj, koje u potpunosti ili samo djelimično finansiraju strani subjekti biće označene kao agenti stranog uticaja.
Ovo stoji u Nacrtu zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija, koji je juče usvojila Vlada RS, a kojim se osniva poseban registar neprofitnih organizacija.
„Pod neprofitnim organizacijama podrazumijevaju se udruženja i fondacije kao i strane i međunarodne nevladine organizacije osnovane i registrovane u RS u skladu sa Zakonom o udruženjima i fondacijama RS, koje u cijelosti ili djelimično finansiraju druge države, njihovi organi ili njihovi ovlašteni zastupnici, međunarodne strane organizacije, strani državljani ili registrovane nevladine organizacije koje se finansiraju iz inostranstva“, navedeno je u pomenutom Nacrtu u čijem posjedu je CAPITAL.
U zakonu se definiše šta se podrazumijeva kao političko djelovanje i politička aktivnost i ističe da bavljenje time nije dozvoljeno neprofitnim organizacijama.
„Političko djelovanje neprofitnih organizacija podrazumijeva učešće u predizbornoj kampanji političkih stranaka i kandidata, prikupljanje sredstava za političke stranke i kandidate i njihovo finansiranje, kao i sprovođenje političkih aktivnosti u cilju formiranja javnog mnjenja radi postizanja političkih ciljeva“, precizira se u zakonu.
Politička aktivnost prema ovom zakonu označava svaku aktivnost prema organima, institucijama ili izabranim predstavnicima Republike Srpske ili predstavnicima RS u institucijama BiH u pogledu formulisanja, usvajanja ili izmjene propisa i politike RS.
„Neprofitnim organizacijama nije dozvoljeno političko djelovanje niti obavljanje političke aktivnosti“,stoji u Nacrtu.
Kako se dalje navodi, političkim djelovanjem se ne podrazumijeva djelovanje u oblasti nauke, kulture, zdravstvene zaštite, sporta, zaštite potrošača, zaštite prava nacionalnih manjina i lica sa invaliditetom, zaštite životne sredine, borbe protiv korupcije, filantropije, volonterizma i informisanja.
Neprofitna organizacija obavezna je Ministarstvu pravde dostaviti polugodišnji i godišnji izvještaj sa naznakom uplatioca, visine doznačenih sredstava, vrste i iznosa naknade i prihoda izraženih u novcu ili drugoj vrijednosti kao i izvještaj o utrošku sredstava.
Redovan inspekcijski nadzor nad zakonitošću rada ovih organizacija vrši se jednom godišnje, a izuzetno, vanredni inspekcijski nadzor sprovodi se po predstavkama građana, pravnih lica, javno dostupnih informacija, organa RS ili na zahtjev nadležnog odbora NSRS.
„U slučaju da neprofitna organizacije djeluje suprotno odredbama ovog zakona ministar pravde podnosi zahtjev nadležnom sudu za zabranu obavljanja rada shodno odredbama Zakona o udruženjima i fondacijama RS“, kaže se u Nacrtu.
Pored toga, kaže se i da „u slučaju da neprofitna organizacije u svom djelovanju postupa suprotno Ustavu i propisima RS, odnosno kada djeluje kao agenti stranog uticaja na štetu individualnih ili drugih prava građana ili podstiče na nasilje, koristi govor mržnje ili podstiče vjersku ili drugu netrpeljivost u cilju postizanja političkih ciljeva ili ukoliko Poreska uprava utvrdi nepravilnosti u finansijskom poslovanju, Ministarstvo pravde pokreće postupak kod nadležnog suda za zabranu obavljanja rada, kao i postupak protiv odgovornih lica u skladu sa Krivičnim zakonikom RS“.
Kaznene odredbe kažu da će se kaznom od 1.000 do 5.000 KM kazniti neprofitna organizacija koja ne obilježi promotivni materijal koji objavljuje i distribuiše, a na kojem mora biti oznaka neprofitne organizacije.
Istom kaznom kazniće se i ako ne podnese prijavu ili da netačan podatak vezan za upis u Registar, kao i ukoliko ne dostavi finansijski izvještaj.
CAPITAL: Darko Momić/Bojana Ninković
