BEOGRAD, Pritisnuti finansijskim teškoćama, građani Srbije sve češće kucaju na vrata zalagaonica i ostavljaju porodično zlato i srebro, umjetnine, ali i stanove i kola.
Dok su ranije u beogradskim zalagaonicama glavne “mušterije” bili osiromašeni penzioneri, bivši profesori, udovice direktora, ali i kockari i narkomani kad upadnu u nevolje sa povjeriocima, danas su to sve češće “obični” ljudi, pripadnici srednjeg sloja.
“Kad bi građani pozajmice u zalagaonicama uzimali da investiraju u nešto ili razviju biznis, to bi bilo dobro, jer bi podstaklo privredu. Međutim, tužno je i opasno to što moraju da zalažu najvredniju porodičnu imovinu da bi imali da plate nagomilane komunalne račune, da vrate rate za kredite, ili zadovolje dječije potrepštine”, kaže ekonomista Goran Nikolić.
Niko ne zna koliko u Srbiji postoji zalagaonica, niti iko kontroliše koliko novca obrću godišnje jer, kako kažu u Agenciji za privredne registre, ne postoji nijedan zakon koji reguliše njihov rad. Tako se uspomene zalažu i u pojedinim pekarama.
“Kod nas se samo dvije zalagaonice vode pod tom djelatnošću jer su registrovane prije 2005. godine, dok se ostale vode kao mjenjačnice, antikvarnice, juvelirnice. Ipak, najčešća šifra djelatnosti je ‘ostale pomoćne djelatnosti u pružanju finansijskih usluga, osim osiguranja i penzionih fondova'”, kaže Gabrijela Petković Jovanović iz APR.
I u Narodnoj banci Srbije potvrđuju da zalagonice nisu u grupi finansijskih organizacija čiji rad kontrolišu, već da su pod njihovom nadležnošću samo banke, osiguravajuća društva, dobrovoljni penzijski fondovi i lizing kuće.
Grube procjene su da u cijeloj zemlji ima nekoliko stotina zalagaonica, koje posluju pod drugom firmom, a samo u glavnom gradu ih ima više desetina. Ipak, na “žutim stranama”, pod oznakom zalagaonice može se naći samo 14, od kojih 12 u prestonici. Svi se slažu da ovo ni izdaleka ne odgovara realnoj slici.
“Građanima je najpotrebnija gotovina. Najčešće donose zlato, koje plaćamo 20 evra po gramu, ali nude i automobile, stanove, vrijedne starine, slike, pa čak i polovne tehničke uređaje, televizore i mobilne telefone”, kaže vlasnik jedne beogradske zalagaonice.
On objašnjava da klijent sam određuje dinamiku otplate pozajmice i da se svaki treći ne vrati po založene stvari. Među stvarima koje zauvjek ostaju zalagaoničarima ima i sasvim novih ručnih satova, kamera, dragog kamenja i tepiha.
Zalagaoničari primjećuju da građani više nemaju mnogo vrijednih stvari, pa nude sve beznačajnije predmete. “Bilo je slučajeva da su nam nudili i svinje”, kažu u zalagaonici u Subotici.
Teško naći kupce
Od zalagaoničkih kamata daleko su povoljnije bankarske pozajmice, ali one nisu svakom dostupne, recimo nezaposlenima ili onima koji si već iskoristili svoj limit. Njima je aranžman sa zalagaonicama često jedina šansa da doću do keša. Mnogima bi se više isplatilo i da predmete koje ostavljaju u zalogu prodaju, ali problem je što je kupce u krizna vremena teško naći. Novosti
