BIJELJINA, Otkupna cijena pšenice u Republici Srpskoj biće realno formirana desetak dana nakon prvog berzanskog objavljivanja cijene, koja je u pravilu uvijek najniža, izjavio je sekretar Sektora za agroindustriju Privredne komore Republike Srpske Slavko Stevanović.
“Pitanje pšenice kao strateškog proizvoda najbitnije je za državu, a mlinska industrija u sve većoj mjeri je spremna da plati i više od cijene, od cijena po kojima se pšenica nabavlja iz inostranstva, tim više jer imaju u vidu da su godišnje količine koje se otkupe od domaćih proizvođača ispod 10 odsto ukupnih potreba u Republici Srpskoj”, kaže Stevanović.
On ukazuje da otkup pšenice ne može biti briga samo jednog mlina i da tu postoje značajni pomaci, jer je prošle godine domaću pšenicu otkupljivalo oko 25 mlinova u Srpskoj.
Stevanović ocjenjuje da mlinska industrija u Srpskoj, prije svega “Žitopromet” iz Bijeljine i u sve većoj mjeri i druge firme uglavnom iz Semberije, koja je najveća žitnica Srpske, nudi proizvođačima pšenice maksimalne uslove sa stanovišta tržišnog privređivanja.
On kaže da strateški proizvodi zaslužuju i treba da imaju veće podsticaje od drugih proizvoda, jer je osnovni podsticaj za pšenicu po kilogramu proizvedene pšenice oko 16 odsto proizvodne, odnosno otkupne cijene, što ima većina proizvoda, a neki proizvodi i više.
“Cjelokupnu aktivnost u vezi otkupa poljoprivrednih proizvoda potrebno je preusmjeriti na početak sjetve, odnosno u jesen, u smislu pravljena ugovora o otkupu, te prije usvajanja budžeta Republike Srpske u pogledu izdvajanja za agro-budžet i robne rezerve i prije izrade plana podsticaja u smislu kvalitetnijeg pozicioniranja pojedinih grana privređivanja”, rekao je Stevanović.
Pozivajući se na statističke podatke, Stevanović kaže da se površine pod pšenicom u Republici Srpskoj smanjuju iz godine u godinu, na šta u najvećoj mjeri utiču nesređeni odnosi između proizvođača u proizvodnom lancu “od njive do stola”.
Jedan od tih nedostaka je i izostajanje mehanizma robnih rezervi, u smislu da se određuje “zaštitna” cijena pšenice, odnosno minimalna proizvodna cijena za proizvođača po kojoj bi, u situaciji da tržišno nije prihvatljiva za mlinsku industriju, pšenica bila otkupljena od strane robnih rezervi.
Stevanović smatra da dodatni motiv za povećanje sjetvenih površina u Republici Srpskoj mogu biti sadašnji povoljni uslovi u spoljnotrgovinskom prometu između BiH i Turske, u pogledu bescarinskog prometa, za razliku od zemalja EU i Srbije u kojima postoji carina pri uvozu pšenice u Tursku.
On je naveo da je, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, prošle godine u Republici Srpskoj proizvedeno 107.000 tona pšenice, dok je izvoz bio oko 2.000 tona, a uvoz 141.000 tona, što znači da je potrošnja bila 246.000 tona ili 176 kilograma po glavi stanovnika. Srna
