BANJALUKA, Ekonomska kriza prošle godine je dovela do slabljenja ekonomskih aktivnosti u regiji, što je rezultiralo i slabijim rezultatima finansijskog sektora, navodi revizorsko-konsultantska kuća “Deloitte”.
U najnovijem izvještaju o najvećim finansijskim kompanijama u regionu “Deloitte” navodi da je uprkos tome zadržan rast ukupne aktive, a većim dijelom i profitabilnost banaka.
“Deloitte” navodi da su najveće bankarske grupacije u Jadranskoj regiji prisutne u većem broju zemalja u regionu. Listu najvećih banaka prisutnih u regiji predvodi italijanski UniCredit s ukupnom aktivom od 19,47 milijardi evra. Među pet najvećih bankarskih grupacija su i slovenačka NLB grupa sa 18,41 milijardom evra aktive, italijanska Intessa Sanpaolo sa 15,06 milijardi, austrijska Hypo Group Alpe Adria sa 11,55 milijardi, te Raiffeisen Group čija je aktiva vrijedna 10,95 milijardi evra.
“Vidljivo je da uz iznimku Slovenije, te u manjoj mjeri Srbije, bankarskim sektorom Jadranske regije dominiraju međunarodne grupacije. Tri najveće bankarske grupacije zajedno drže oko 35 odsto ukupne aktive u regiji. Nedvojbenu važnost 15 najvećih grupacija koje su rangirane na ‘Deloitteovoj’ listi ističe činjenica da njihova zajednička aktiva čini gotovo 80 odsto ukupne bankarske aktive u svim zemljama regije”, ističe Ivan Fabijančić, direktor za finansijsku industriju u “Deloitteu”.
Prošle godine je slovenačko bankarsko tržište po veličini aktive preteklo hrvatsko i postalo najveće u regionu. Osim po veličini aktive, Slovenija je vodeća i po prosječnoj aktivi po stanovniku. S obzirom na to da ove dvije zemlje zajedno drže više od 70 odsto ukupne aktive, u regiji nije iznenađenje da najveće domaće banke dolaze upravo iz te dvije zemlje. Prema nekonsolidovanim izvještajima, najveća domaća banka u regiji je slovenačka NLB, s ukupnom aktivom od 15,5 milijardi evra. Slijede je dva najjača hrvatska igrača – Zagrebačka banka koja posjeduje 12,7 milijardi evra aktive, te Privredna banka Zagreb čija je aktiva vrijedna 8,8 milijardi evra.
“Deloitte” navodi da je u Hrvatskoj izražena podjela na velike i male banke, pri čemu velike drže više od 82 odsto ukupne aktive i ostvaruju veću profitabilnost nego mali igrači.
Srbijanski bankarski sektor nalazi se na trećem mjestu u regiji sa dvostruko manjom aktivom od Hrvatske ili Slovenije. Prosječna aktiva po stanovniku svrstava Srbiju tek na peto mjesto, pri čemu je lošije plasirana jedino Makedonija.
“Razloge za to treba prije svega potražiti u relativno slabijoj ekonomskoj razvijenosti, ali i u čuvanju ušteđevine izvan bankarskog sistema”, navode analitičari “Deloittea”.
Bankarski sektor BiH, ističu u “Deloittu”, karakteriše veliki broj banaka uprkos relativno malom iznosu ukupne aktive. U BiH radi čak 28 banaka, a glavni razlog za to je da zbog entitetske podjele tržišta dio bankarskih grupacija posluje kroz dvije odvojene pravne osobe.
Mnogo zajedničkih osobina sa bankarskim dijeli i osiguravajući sektor u regiji na koju su i dalje fokusirani najveći igrači. Za razliku od banaka, među deset najvećih osiguravajućih grupacija u Jadranskoj regiji tek tri pripadaju grupacijama sa sjedištem izvan tog regiona, dok su ostale u domaćem vlasništvu. Vodeća je slovenačka grupacija “Triglav”, koja je zahvaljujući bruto premiji od 952 miliona evra dvostruko jača od najbližeg pratioca – hrvatskog “Croatia osiguranja”, čija je prošlogodišnja bruto premija iznosila 456 miliona evra. U top pet regionalnih osiguravajućih kompanija su hrvatski “Agram” sa 330 miliona evra bruto premije, “Zavarovalnica Maribor” sa 266 miliona i “Adriatic Slovenica” sa 260 miliona evra bruto premije.
“Deloitte” navodi da je ukupna prošlogodišnja premija svih osiguranja u regiji smanjena za 1,5 odsto u odnosu na 2008. godinu. U tom periodu tržišta Hrvatske i Makedonije su zabilježila pad, dok je na ostalima primjetan blagi rast. Poput bankarskog sektora i osiguravajući je najrazvijeniji u Sloveniji, što pokazuju i udjeli bruto premije u bruto društvenom proizvodu i po stanovniku. Prema oba pokazatelja Slovenija je daleko ispred ostalih zemalja regije, a prati je Hrvatska čije je tržište drugo po veličini, ali i po razvijenosti. Na hrvatskom tržištu djeluje najviše osiguravajućih društava – čak 27. Od toga pet vodećih drži više od dvije trećine ukupnog tržišta, a kao i prošle godine najveća osiguravajuća kompanija u Hrvatskoj je “Croatia osiguranje”. Na srpskom tržištu takođe vlada velika konkurencija sa čak 22 osiguravatelja. Tržište osiguranja BiH je prema glavnim pokazateljima razvijenosti na nivou Crne Gore i Srbije, ali zbog specifične organizacije i regulative na njemu je prisutno više osiguravajućih društava. U Crnoj Gori tržištem dominiraju osiguravajuća društva u stranom vlasništvu, dok je makedonski osiguravajući sektor najmanji u regiji, a ujedno je i najmanje razvijen.
Top 5 banaka po visini aktive (milijardi evra)
• 1. UniCredit Group 19,47
• 2. NLB Group 18,41
• 3. Intesa Sanpaolo 15,06
• 4. Hypo Group 11,55
• 5. Raiffeisen Group 10,94
Top 5 osiguravača po visini bruto premije (miliona evra)
• 1. “Triglav” 952,2
• 2. “Croatia osiguranje” 456,4
• 3. “Agram” 330,9
• 4. “Zavarovalnica Maribor” 266,0
• 5. “Adriatic Slovenica” 260,7 Nezavisne novine
