BEOGRAD, Teško je očekivati da Narodna banka Srbije (NBS), u okolnostima koje sada vladaju u domaćoj ekonomiji, promijeni postojeću politiku deviznog kursa, jer za to ne postoje objektivni uslovi, tvrdi profesor Beogradske bankarske akademije, Zoran Grubišić.
On je za Tanjug rekao da je, dugoročno gledano, sadašnja politika kursa neodrživa, ali da sada NBS “radi ono što može u datim okolnostima”.
“To znači da je to taj realizam fleksibilnog rukovođenja deviznim kursom sa datim intervencijama i korišćenjem referentne kamatne stope koja je trenutno na visokom nivou od 10 odsto”, objasnio je Grubišić.
Činjenica je da NBS vodi restriktivnu monetarnu politiku, ali moramo uzeti u obzir da imamo “meku” valutu, kaže on, uz napomenu da zbog toga nismo u poziciji da slijedimo politiku američke ili evropske centralne banke koje već godinama imaju ekstremno niske bazne kamate.
Ukoliko bi NBS vodila politiku superniskih kamata time bi se praktično izvršio jak pritisak na dinar i devizni kurs, upozorava Grubišić, uz napomenu da u zemlji sada bezmalo “svi zavisimo od deviznog kursa”.
“Prosječan Amerikanac, ili žitelj zemalja evrozone, uopšte ne brine da li dolar ili evro pada. Jer, on nema aranžmane izražene u evrima ili dolarima”, ističe on, ukazujući da je u Srbiji situacija obrnuta.
“Mi imamo ovdje kredite građana i druge finansijske aražmane koji se iskazuju u vodećim inostranim valutama”, napominje ekonomista i dodaje da su država i građani Srbije zbog toga “vezani za kurs”.
“Ovdje su, osim toga, jaka inflaciona očekivanja i svako pomjeranje deviznog kursa podstiče rast inflacije, što se opet vraća kao bumerang na devizni kurs i taj scenario smo imali prilike da vidimo više puta”, objašnjava Grubišić razloge zbog kojih je teško promijeniti sadašnju kursnu politiku NBS.
Ekspert Bankarske akademije tvrdi da do kraja ove godine NBS svakako može držati pod kontrolom kurs dinara, ali bi već od sljedeće i tokom narednih godina trebalo preduzmati odlučne mjere da se bitno poprave fundamentalni ekonomski pokazatelji kako bi se postepeno išlo na politiku realnog kursa domaće valute za koju mnogi tvrde da je sada precijenjena 40 do 50 odsto.
Domaća valuta je, inače, ove sedmice uglavnom blago jačala i trenutno oscilira u tijesnom rasponu oko nivoa od 114 dinara za jedan evro. NBS je od početka godine kupila ukupno 125 miliona evra, a prodala 425 miliona evra da bi spriječila pretjerane oscilacije kursa.
Nacionalna valuta Srbije ojačala je tokom proteklih mjesec dana oko 0,6 odsto prema evru, a profesor Grubišić kaže da će vođenje buduće politike deviznog kursa svakako zavisiti od daljih poteza NBS, ali i Vlade Srbije koja je već za 2014. najavila restriktivniju fiskalnu politiku i obaranje previsokog budžetskog deficita.
Buduća politika kursa u Srbiji će, prema mišljenju Grubišića, zavisiti i od situacije na međunarodnom finansijskom tržištu, koje je posljednjih sedmica, usljed budžetske krize u SAD i drugih razloga, bilo prilično nestabilno. Tanjug
