BEOGRAD, Ukoliko bi se starosna granica za odlazak u penziju podigla, Srbi bi se upisali među najvrijednije nacije. Primjer da se žene penzionišu tek sa 65, a muškarci sa 67, kakva je ideja MMF, spada u izuzetke u evropskoj praksi.
U Centru za liberalno demokratske studije je tim povodom urađena i uporedna analiza srpskog i evropskih penzijskih sistema.
– Malo je zemalja gdje je starosna granica za odlazak u penziju toliko visoka – objašnjava Katarina Stanić iz CLDS. – S druge strane razmatranja o podizanju starosnih granica i produžavanju radnog vijeka mogu se uzeti u obzir samo u kontekstu dužine korišćenja penzija. U Srbiji se kratko živi, a samim tim i penzija se koristi kraće nego u ostalim zemljama.
Ako se izuzme Makedonija, žene u Srbiji najkraće žive u poređenju sa 27 EU zemalja, pa čak i sa Hrvatskom i Crnom Gorom.
U Centru dodaju i da je generalni trend u razvijenim zemljama izjednačavanje starosne granice za žene i muškarce, ali smatraju da je u Srbiji još rano za ovakva razmišljanja.
U najvećem broju razvijenih zapadnoevropskih zemalja nema razlike u visini starosne granice za muškarce i žene. Ona je uglavnom postavljena na 65 godina, rijetko na 67, kao što je slučaj sa Islandom i Norveškom.
U zemljama istočne, centralne i jugoistočne Evrope, situacija je nešto drugačija. Trenutno su starosne granice dosta niže i različite za muškarce i žene – prosječno 63 za muškarce i 60 za žene. Jedino Hrvatska najnovijim izmjenama zakona izjednačava granicu na 65 do 2020. godine.
I u penzionerskim organizacijama ocijenjuju da se, u zavisnosti koliko godina prosječan penzioner živi na ”račun države”, ocijenjuje i održivost penzijskog sistema.
– Ukoliko želimo da penzijski fond opstane, moraju se pooštriti uslovi za odlazak u peziju, ali se to ne smije činiti olako. Uštede se, međutim, mogu praviti i na drugim poljima, pa bi tako prvo trebalo revidirati uslove za ostvarivanje beneficiranog radnog staža – smatra Milan Nenadić, predsjednik Saveza penzionera Vojvodine.
Produžili za pet godina
Prema ranijim propisima, koji su bili na snazi zaključno sa 2001. godinom, starosna granica je bila pet godina niža – 55 godina za žene i 60 za muškarce. Ona je ustanovljena još zakonom iz 1965. godine i nije se mijenjala punih 35 godina.
Krajem 2001. starosna granica povećana je u jednom koraku sa 55 na 58 godina za žene i sa 60 na 63 godine za muškarce. Na osnovu izmjena zakona iz 2005. godine, starosna granica povećava se postepeno za po pola godine od 2008. do 2011. godine, od kada iznosi 60 godina za žene i 65 godina za muškarce. Novosti