BRISEL – Skladišta gasa u Evropskoj uniji prazne se najbržim tempom od energetske krize prije tri godine, zbog povećane potražnje usljed hladnijeg vremena i manjeg uvoza pomorskim putem.
Količina gasa u skladištima zemalja EU smanjena je za oko 19 odsto od kraja septembra, kada se završava sezona punjenja na tržištima gasa, do sredine decembra, prema podacima evropskog udruženja operatora skladišta gasa Evropska gasna infrastruktura (GIE), prenosi Fajnenšel tajms.
U istom periodu prethodne dvije godine zabilježeni su jednocifreni padovi, pa su skladišta gasa ostala relativno puna tokom zimske grejne sezone jer su temperature bile više nego što je uobičajeno, a industrije su zbog viših cijena obuzdale potražnju.
„Evropa je do sada ove zime morala mnogo više da se oslanja na svoje podzemne zalihe nego u prethodne dvije godine da bi nadoknadila manji uvoz tečnog prirodnog gasa (LNG) i zadovoljila veću potražnju“, rekla je Nataša Filding iz agencije za određivanje cijena Argus Medija.
FT navodi i da se Evropa također suočava sa većom konkurencijom za uvoz LNG-a od azijskih kupaca, zbog nižih cijena nego ranijih godina. To je dovelo do usporavanja uvoza i potrebe da se više koriste uskladištene rezerve.
Posljednji put kada su zalihe gasa u Evropi ovako brzo ispražnjene do sredine decembra bilo je 2021. godine, kada je Rusija počela smanjivati isporuke gasa uoči invazije na Ukrajinu.
Skladišta gasa u EU sada su na 75 odsto popunjenosti, neznatno iznad prosjeka u prethodnih 10 godina, prije nego što su zapadnoevropske zemlje počele raditi na smanjenju zavisnosti od ruskog uvoza. Prošle godine je popunjenost skladišta sredinom decembra bila blizu 90 odsto.
Cijena gasa u Evropi je oko 90 odsto niža od rekordne cijene tokom energetske krize u ljeto 2022. godine, kada je premašila 300 evra. Međutim, pražnjenje skladišta tokom zime moglo bi učiniti dopunu teže i skupljom sljedeće zime.
Prema propisima EU, članice treba da popune svoja skladišta do 90 odsto kapaciteta do početka novembra.
EU se značajnim dijelom snabdijeva tečnim prirodnim gasom, koji je postao sve više politizovan.
Novoizabrani predsjednik SAD Donald Trump upozorio je EU da mora kupovati velike količine američke nafte i gasa ili će se suočiti sa carinama, dok je Katar zaprijetio da će obustaviti isporuku svog LNG-a ako članice budu strogo primjenjivale novu direktivu o korporativnoj održivosti i dužnoj pažnji, koja predviđa kazne za kompanije koje ne ispunjavaju kriterijume o emisiji ugljen-dioksida i poštovanju ljudskih i radničkih prava.
SAD su najveći snabdjevač EU tečnim prirodnim gasom, a Katar je na trećem mjestu.
Drugi razlog za brzo pražnjenje skladišta je hladno vrijeme i period kada ni solarne ni vjetroelektrane ne proizvode energiju, zbog čega je povećana potražnja za proizvodnjom iz gasa.
U nekim članicama je pražnjenje skladišta bilo još brže. U Holandiji su zalihe gasa od početka zime smanjene za 33 odsto, a u Francuskoj za 28 odsto. N1