BEOGRAD – Fiskalni savjet Srbije očekuje da će budžetski deficit opšte države za četiri mjeseca ove godine iznositi oko 25 milijardi dinara, što je, prema ocjeni tog tijela, prilično mali deficit za ovaj period godine, i iznosi svega 15 odsto od ukupno planiranog manjka za 2016. godinu.
U najnovijem Mjesečnom izveštaju Fiskalnog savjeta navodi se da, ukoliko se trend rasta naplaćenih poreskih prihoda nastavi i u narednim mjesecima, uz dobru kontrolu rashoda države, otvara se mogućnost da trajni fiskalni deficit u 2016. bude osjetno manji od planiranih 4,0 odsto BDP- a.
“Fiskalna kretanja u prva četiri mjeseca 2016. su zadovoljavajuća, ali zabrinjava kašnjenje u reformskom dijelu programa za ozdravljenje javnih finansija. Fiskalni deficit od oko 25 milijardi dinara u prva četiri mjeseca prilično je mali, ako se ima u vidu da je to svega 15 odsto od ukupnog planiranog fiskalnog deficita u 2016. godini, koji iznosi 164 milijarde dinara”, konstatuje Savjet.
Deficit opšte države do aprila, kako se dodaje, smanjen je za više od 15 milijardi dinara pod uticajem privremenih činilaca, dok trajno poboljšanje fiskalnih kretanja Savjet procenjuje na oko 10 milijardi dinara.
Napominjući da se u prethodnim godinama tokom prva četiri mjeseca obično ostvarivalo oko 30 odsto od ukupnog godišnjeg deficita, što bi za posmatrani period 2016. iznosilo približno 50 milijardi dinara, Fiskalni savjet primećuje da je “na prvi pogled, do sada ostvareni deficit upola manji od očekivanog”, ali da je na to uticalo nekoliko privremenih činilaca.
“Naime, u januaru je u budžet jednokratno uplaćeno 12,8 milijardi dinara po osnovu prodaje licenci za korišćenje telekomunikacionih frekvencija, dok zbog kašnjenja u sprovođenju planirane racionalizacije broja zaposlenih u opštoj državi nisu isplaćene otpremnine u iznosu od oko 5,0 milijardi dinara”, piše u dokumentu.
Ukoliko isključimo uticaj pomenutih privremenih činilaca na smanjenje fiskalnog deficita u prva četiri meseca, dolazimo do zaključka da je trajno umanjenje fiskalnog deficita bilo znatno manje i iznosilo je blizu 10 milijardi dinara – premda je i to svakako zadovoljavajući rezultat, ocenio je Fiskalni savjet.
Iza tog dobrog rezultata prvenstveno stoji umjereni rast poreskih prihoda, a aprilski podaci su, kako se navodi, dodatno učvrstili prethodne ocjene Fiskalnog savjeta da je vjerovatno riječ o strukturnom poboljšanju javnih finansija.
Održivost ostvarenih fiskalnih rezultata i uspjeh čitave fiskalne konsolidacije presudno zavisi od reformi javnih preduzeća, koje prema, dostupnim informacijama, ne idu po planu, smatra Savjet i predočava da u su započete reforme u EPS-u, Željeznicama zastale, a da su najmanje odmakle u Srbijagasu.
Fiskalni savjet je ponovio stav da bi dalje odlaganje reformi najvećih javnih preduzeća i eventualno prevaljivanje njihovih ogromnih dugova na državu poništilo sve dosadašnje napore za ozdravljenje javnih finansija.
U Izvještaju se navodi da kasne i važne reforme na planu racionalizacije broja zaposlenih u opštoj državi, i upozorava na opasnost da najveća preduzeća u procesu privatizacije ostanu u državnom vlasništvu i posle isteka važenja zaštite od prinudne naplate povjerilaca, krajem maja 2016.
U tom kontekstu, u dokumentu se navode primjeri RTB Bora, rudnika Resavica, PKB-a, Galenike, ocjenjuje da je “za sada neizvjesno da li će od juna neka od njih moći da posluju održivo na tržišnim principima, ili će otići u stečaj, ili će država nastaviti da direktno ili posredno pomaže njihovo poslovanje – što bi moglo da košta budžet dodatnih 200 miliona evra godišnje”.
Kursne razlike oborile dug na 24,7 mld evra
Dug Srbije na nivou opšte države na kraju aprila iznosio je 24,7 milijardi evra, što je 75,3 odsto bruto domaćeg proizvoda i manji je u odnosu na kraj 2015. godine za oko 570 miliona evra, navodi Fiskalni savjet.
Mada konstatuje da je riječ o osjetnom smanjenju ukupne zaduženosti u prva četiri meseca, Fiskalni savjet smatra da je to “uglavnom rezultat privremenih činilaca i da još uvijek ne predstavlja suštinski zaokret rastuće putanje javnog duga”.
“Više od polovine smanjenja duga opšte države (približno 300 miliona evra) potiče od pozitivnog uticaja kursnih razlika, jačanja evra u odnosu na dolar, što je po prirodi privremeno, imajući u vidu nepredvidivost kretanja na deviznom tržištu i činjenicu da usljed nepovoljne valutne strukture javnog duga čak i male promene deviznih kurseva menjaju nivo zaduženosti za po nekoliko stotina miliona evra”.
Savjet dalje dodaje da se krajem aprila država na domaćem finansijskom tržištu zadužila prodajom državnih obveznica u iznosu od oko 170 miliona evra, što je zbog praznika i rasporeda neradnih dana uključeno u javni dug tek početkom maja.
“Preostalo smanjenje ukupnih obaveza za oko 100 miliona evra predstavlja pravu mjeru razduživanja države u posmatranom periodu i finansirano je iz postojećih novčanih depozita – što su omogućila nešto povoljnija fiskalna kretanja na početku godine u odnosu na plan”, piše u novom Mjesečnom izveštaju Fiskalnog saveta. Tanjug
