BANJALUKA, Jedinstveni sistem za multilateralne kompenzacije i cesije u RS, koji će omogućiti takozvano prebijanje dugova, razvijao se tri godine i potpuno je spreman za sprovođenje prve obavezne multilateralne kompenzacije u oktobru ove godine, rekao je Milan Božić, direktor Banjalučke berze, koja je organizator Sistema.
Božić je u intrevjuu za „Nezavine novine“ kazao da su Zakonom o jedinstvenom sistemu za multilateralne kompenzacije i cesije definisani svi poslovni subjekti iz RS koji su dužni prijaviti dospjele neosporene novčane obaveze, ali i sankcije za one subjekte koji to ne učine u propisanom roku. Obaveze će se, kako je naveo, prijavljivati u periodu od 26. do 30. oktobra ove godine. Nakon toga će Berza sprovesti multilateralnu kompenzaciju i dostaviti svim učesnicima preliminarne izvještaje, dok će konačni izvještaj dostaviti po isteku perioda za primjedbe, koji traje dva dana.
Inače, u Sloveniji, koja ove kompenzacije sprovodi mjesečno, obično se kompenzuje 13-15 odsto prijavljenih obaveza. To znači da Sistem za multilateralne kompenzacije ne može u potpunosti riješiti problem nelikvidnosti, jer mogućnost nekog preduzeća da kompenzuje svoje obaveze zavisi isključivo od kvaliteta njegovih potraživanja.
U kojoj mjeri su privrednici upoznati s novim sistemom za multilateralne kompenzacije?
BOŽIĆ: Zakon o Jedinstvenom sistemu za multilateralne kompenzacije i cesije je stupio na snagu u martu prošle godine. Usvajanju zakona prethodile su javne rasprave u svim većim gradovima u Republici Srpskoj na kojima su učestvovali i pojedini privrednici i Privredna komora RS.
U narednih mjesec dana ćemo organizovati nekoliko prezentacija i seminara u saradnji s Privrednom komorom RS, Savezom računovođa i revizora, Udruženjem ekonomista i Udruženjem opština u Republici Srpskoj.
Berza je izradila detaljna uputstva koja su dostupna na sajtu Sistema (mlk.blberza.com) i “Službenom glasniku Republike Srpske”. S obzirom na to da Sistem pomaže preduzećima da poprave svoju likvidnost, očekujemo da će se potruditi da upoznaju Sistem i iskoriste nove mogućnosti koje im donosi.
Da li je zakonska obaveza svakog privrednika u RS da prijavi svoje obaveze u ovaj sistem?
BOŽIĆ: Članom 3. zakona definisani su svi poslovni subjekti iz RS koji su dužni prijaviti dospjele neosporene novčane obaveze. Izuzeti su poslovni subjekti koji su u stečaju ili likvidaciji. Shodno Odluci Vlade RS o sprovođenju multilateralne kompenzacije i cesije, koja je donesena početkom septembra, prijavljuju se sve obaveze koje su dospjele za plaćanje do 1. septembra 2015. godine.
Da li postoje sankcije ukoliko se to ne učini?
BOŽIĆ: Nadzor nad sprovođenjem zakona vrši Ministarstvo finansija RS. Zakon je predvidio kazne za učesnike koji ne prijave svoje obaveze u skladu sa zakonom, kao i kazne za organizatora Sistema za multilateralne kompanezacije ukoliko ne organizuje Sistem u skladu sa zakonom.
Da li će biti nekih edukacija kako bi se što efikasnije primijenio ovaj sistem?
BOŽIĆ: Efikasna primjena sistema podrazumijeva da su svi učesnici, članovi i posrednici edukovani. Banjalučka berza već nekoliko mjeseci kontinuirano obučava Ministarstvo finansija RS, banke i posrednike (APIF, brokere, agencije) u cilju stvaranja što bolje mreže članova i povezivanja članova sa Sistemom.
Agencije za obavljanje računovodstvenih poslova će imati priliku za obuku u Tesliću, na 19. međunarodnom kongresu Saveza računovođa i revizora RS, a za jedinice lokalne samouprave ćemo organizovati obuku u saradnji sa Savezom gradova i opština RS.
Udruženje ekonomista RS – SWOT je poslovnim subjektima iz RS poslalo pozive za seminare (obuke) koji će biti organizovani u većim gradovima RS. U narednih nekoliko dana u “Službenom glasniku RS” će biti objavljeno uputstvo za Jedinstveni sistem za multilateralne kompenzacije i cesije s pratećim obrascima za registraciju učesnika (MLK1) i prijavu obaveza (MLK2). Ovo uputstvo, kao i tehnička uputstva za rad sa Sistemom za kompenzacije i cesije se već nalaze na inetrnet stranici Sistema.
Postoje li procjene u kojoj mjeri bi uspostavljanje ovog sistema popravilo likvidnost domaće privrede i da li dugoročno može zaživjeti?
BOŽIĆ: Sistem za multilateralne kompenzacije i cesije nudi učesnicima mnoge mogućnosti. Pored sistemskih kompenzacija, koje bi prema zakonu trebalo da se održavaju dva puta godišnje, Sistem omogućava svim učesnicima mogućnost naplate putem cesija (prenosa potraživanja), organizovanje aukcija za prodaju potraživanja i zaključenje ciljanih dodatnih kompenzacija koje bi učesnici sami zaključivali. Zbog svih ovih mogućnosti, Sistem ima predispozicije da dugoročno zaživi. Kompenzacija bi trebalo da utiče na poboljšanje likvidnosti domaće privrede, a koliki će biti efekat zavisi od broja poslovnih subjekata koji budu učestvovali, da li će prijaviti obaveze u skladu sa zakonom, kao i od toga šta će prijaviti javni sektor. Svi učesnici će moći koristiti sistem na dobrovoljnoj osnovi i nakon održavanja osnovne kompenzacije. U tom slučaju bi efekti na likvidnost privrednih subjekata bili još veći. Nezavisne novine