BRISEL, Pojedine centralne banke evropskih zemalja su već počele sa pripremama ekstremnih planova za slučaj da zonu evra napusti jedna ili više zemalja, pa čak i za potpun raspad valutne unije.
Centralna banka Irske, na primjer, razmatra kojim sredstvima bi se u slučaju potrebe pripremilo štampanje većih količina novčanica, piše “Volstrit džornal”.
Nacionalna banka Švajcarske ispituje mogućnosti da odbaci vezivanje kursa švajcarskog franka za evropsku valutu, a slične korake planiraju centralne banke BiH i Litvanije.
Iako izvori “Volstrit džornala” tvrde da sve te pripreme ne znače uvjerenost u raspad zone evra, već činjenicu da evropske centralne banke razmišljaju o ranije nezamislivom razvoju događaja, što ukazuje na nezadrživo pogoršanje situacije.
Osim katastrofičnih psiholoških posljedica po svjetsko tržište kapitala, raspad zone evra će pred bivše učesnike valutne unije postaviti i čisto tehničke probleme – potrebu za štampanjem ogromne količine novčanica i kovanje moneta, kao i preračunavanje kredita i depozita.
Crna Gora, na primjer, u kojoj je do uvođenja evra zvanično sredstvo plaćanja bila njemačka marka, proučava različite varijante u slučaju raspada evrozone. Prema riječima vodećeg ekonomiste Narodne banke Crne Gore Nikole Fabrisa, banka proučava “široki spektar mogućnosti – od korišćenja druge strane valute do formiranja sopstvene”.
Obim emisije evra određuje Eropska centralna banka (ECB), međutim, fizički novčanice i monete se štampaju uz posredovanje nacionalnih centralnih banaka, državnih trezora, kao na primjer u Irskoj i Grčkoj, ili privatnih firmi koje rade izvan granica zone evra, posebno u Velikoj Britaniji.
Banka Engleske takođe strahuje da će raspad zone evra izazvati veliku tražnju novih banknota, da privatne firme čije usluge koristi i centralna banka Velike Britanije neće biti u stanju da je podmire.
Prema riječima prvog izvršnog direktora “De la Rue”, najveće firme za izradu novčanica, Tima Kobolda, za izradu nove banknote, koja odgovara savremenim standardima, obično je potrebno šest mjeseci.
Britanska posla
Većina onih koji se klade u britanskoj kladionici “Vilijam Hil” vjeruje da će evro nestati do kraja sljedeće godine, pa se nudi koeficijent tri prema jedan za nestanak zajedničke valute Evropske unije. Kladionica nudi i opklade na prvu zemlju koja će napustiti evrozonu, gdje je favorit Grčka, sa kvotom jedan prema četiri. Novosti
