BANJALUKA – Osam banaka sa sjedištem u RS na računu Centralne banke BiH imaju 875,76 miliona KM, što je za čak 343,82 miliona maraka više od iznosa propisanih rezervi koje moraju posjedovati.
Podaci o raspoloživom novcu navedeni su studiji kvantitativnog uticaja uvođenja pokazatelja pokrića likvidnosti imovine koju je uradila Agencija za bankarstvo RS.
– Sve banke iz Srpske zaključno sa krajem septembra prošle godine ispunjavale su obaveznu rezervu koja se drži na računu kod Centralne banke BiH. Ta obaveza je iznosila 531,94 miliona, ali su banke premašile limit za 343,82 miliona KM. Ovaj iznos novca pokazuje da banke u Srpskoj imaju značajan iznos gotovog novca, odnosno visoko likvidne rezerve – navedeno je u studiji.
U Udruženju banaka BiH pojašnjavaju da banke na računu obaveznih rezervi kod Centralne banke drže novac koji nije oročen i sa njim ne mogu gotovo ništa raditi.
– Na taj novac banke ne plaćaju ili plaćaju izuzetno nisku kamatu klijentima, a sa druge strane Centralna banka plaća negativnu kamatu bankama. Banke od novca koji nije oročen mogu plasirati svega 15 odsto za kratkoročno finansiranje, a sav ostali iznos ne mogu koristiti. Jednostavno taj novac nije oročen i klijent ga može povući kada god poželi – kazao je izvršni sekretar Udruženja banka BiH Berislav Kutle.
Naglasio je da mnogo veći iznos viška likvidnog novca na osnovu obaveznih rezervi imaju banke u FBiH, nego u RS.
– Banke u RS imaju oko 20 odsto likvidnog novca koji nije u upotrebi, a banke u FBiH više od 28 odsto. Međutim samo mali iznos ovog novca banke mogu koristiti i to isključivo za kratkoročno kreditiranje i na taj novac naplaćuju nisku kamatu upravo zbog toga što taj novac potiče iz ovih izvora – kazao je Kutle.
Ekonomski analitičar Zoran Pavlović kaže da podaci da obavezne rezerve banka iz Srpske premašuje iznos od 343 miliona maraka pokazuju da građani Srpske manje troše, a više novac drže na tekućim računima.
– Banke ne bi držale novac na računu Centralne banke da ne moraju, ali informacija da ima 343 miliona maraka prekoračenja pokazuje da imaju i viška. Novac je roba koja treba da cirkuliše i da se pozajmljuje. Možda su i njihovi plasmani nedovoljno sigurni i banke samim tim viškom novca dodatno žele da se obezbijede i ne potroše ga, jer možda može biti sporan. Obavezne rezerve su u vezi sa novcem koji je rezervisan u slučaju problema kod datih kredita, odnosno za obezbjeđenje bankarskog sektora – kazao je Pavlović.
Bankari se već duže vrijeme žale da nemaju dovoljno dobrih projekata, prije svega u privredi, u koje bi plasirali novac, a iscrpljen je i rast kreditiranja stanovništva. Zbog toga raste iznos novca kojim raspolažu, što je dovelo i do drastičnog pada kamata koje banke nude na depozite.
Stresni period
Agencija za bankarstvo RS došla je do zaključka da je bankarski sektor Srpske održao zadovoljavajući nivo likvidnosti za stresni period od 30 dana.
– Pokazatelj pokrića likvidnosti koji predstavlja odnos između zaštitnog sloja likvidnosti i neto likvidnih odliva na nivou bankarskog sektora iznosi 172 odsto, a minimalni zahtjev je 100 odsto. Samo jedna manja banka u RS ima stopu od 84 odsto ali, s obzirom na strukturu njenog vlasništva, izvjesno je da bi ona u vrlo kratkom roku mogla obezbijediti likvidnosnu liniju i poboljšati nivo ovog pokazatelja – navedeno je u studiji. Glas Srpske