BIJELJINA, Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku Srpske, ukupna robna razmjena hrane, pića i duvana za četiri mjeseca ove godine u odnosu na isti period prošle godine, povećana je sa 317,4 miliona KM na 345,5 miliona KM ili za 28,1 milion KM, odnosno za 8,9 odsto.
Izvoz je povećan sa 87,4 miliona KM na 105,5 milion KM ili za 18,1 miliona KM, odnosno za 20,7 odsto, a uvoz sa 230 miliona KM na 240 miliona KM ili za 10 miliona KM, odnosno za 4,3 odsto.
Značajnije povećanje izvoza od uvoza dovelo je do smanjenja debalansa i to za 8,2 miliona KM, odnosno za 5,8 odsto i povećanja pokrivenosti uvoza izvozom sa 38,4 odsto na 44 odsto, odnosno za 5,6 indeksnih poena.
Prema riječima sekretara Udruženja za prehrambenu i duvansku industriju u Privrednoj komori Srpske Slavka Stevanovića, posmatrano po ekonomskim grupacijama od januara do marta 2016. i 2017. učešće izvoza u zemlje EU je na probližno istom nivou /28,7 odsto i 28,5 odsto/, izvoz u zemlje CEFT-a je smanjen sa 37,9 odsto na 29,8 odsto, dok je izvoz u druge zemlje izvan ovih grupacija povećan sa 33,3 odsto na 41,7 odsto.
Učešće uvoza iz zemalja EU povećano je sa 41,7 odsto na 43,4 odsto, dok je uvoz iz zemalja CEFT-e smanjen sa 46,7 odsto na 45,4 odsto, a uvoz iz drugih zemalja smanjen je sa 11,6 odsto na 11,1 odsto
Posmatrajući po proizvodima, od janura do marta 2016. i 2017. godine, najznačajnije povećanje izvoza bilo je kod brašna, voća i kukuruza, a smanjenje kod konditorskih proizvoda, šećera, cigareta i ribe, dok je na približno istom nivou bio izvoz mlijeka i mineralne vode.
Stevanović navodi da je najznačajnije povećanje uvoza bilo je kod pšenice, kukuruza, svježeg voća i mesa, a smanjenje kod mlijeka, krompira, sjemena za sjetvu i konditorskih proizvoda, dok je na približno istom nivou bio uvoz preparata koji se upotrebljavaju u ishrani životinja, uljanih pogača, brašna i mineralne vode.
Govoreći o negativnim efektima potpisivanja protokola na Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju /SSP/ BiH i zemalja EU od januara do marta 2016 i 2017. godine, Stevanović kaže da, posmatrano ukupno za zemlje EU, nije došlo do značajnijih promjena, izvoz je neznatno smanjen, odnosno za 0,2 indeksna poena, dok je uvoz povećan za 1,7 indeksnih poena.
“Posmatrano po državama u EU, došlo je do značajnijih promjena, pri čemu je izvoz povećan u Rumuniju, Austriju, NJemačku i Sloveniju, a smanjen u Francusku, dok je izvoz u Hrvatsku na približno istom nivou”, kaže Slavko Stevanović.
On navodi da je uvoz povećan iz Holandije, Poljske i Španije, a smanjen iz Brazila, Italije i Mađarske, dok je uvoz iz Austrije, NJemačke, Hrvatske i Francuske na približno istom nivou.
“Posmatrano po proizvodima za koje se procjenjuje da će proizvodnja biti najugroženija, uvoz svježeg mesa je značajno porastao i to sa 13,1 miliona KM na 16,1 milion KM ili za tri miliona KM, odnosno za 22,9 odsto i svježeg voća sa 4,9 miliona KM na osam miliona KM ili za 3,1 milion KM, odnosno za 63,2 odsto, a inače uvoz ovih proizvoda iz zemalja EU je oko 90 odsto ukupnog uvoza”, kaže Stevanović.
Što se tiče mlijeka, povrća i mesnih prerađevina, uvoz je povećan, navodi on, ali se ovi proizvodi u posmatranim periodima uvoze iz zemalja EU u malim količinama – mlijeka ispod 100 hiljada KM, povrća oko 800 hiljada KM i mesnih prerađevina oko 300 hiljada KM.
Podaci o izvozu i uvozu iz zemalja EU potvrđuju procjenu u ovom Udruženju da se negativni efekti primjene potpisanog Protokola na SSP u pogledu ukupne robne razmjene neće pojaviti u prvim mjesecima primjene, odnosno da se povećani uvoz iz država EU na osnovu bescarinskih kvota može očekivati od početka juna i to prije svega iz zemalja za koje smo i do sada najviše uvozili, među kojima je Hrvatska.
“Pri procjeni negativnih efekata, u ovom udruženju i dalje smatramo da će u narednom periodu u velikoj mjeri doći do preraspodjele uvoza na način da će se povećati uvoz iz zemalja EU, a smanjiti uvoz iz zemalja CEFT-e i to prije svega iz Srbije iz koje se inače najviše uvozi /oko 40 odsto/, a iz koje je povećan uvoz nakon ulaska Hrvatske u EU“ , istakao je Stevanović.
“Zbog toga će procjenjivani negativni efekti u kojima nije ovo uvažavano, biti manji, ali svakako da će doći do negativnih efekata koji će imati veliki pritisak na domaću proizvodnjau i smanjenje u pojedinim granama privređivanja, a što će zavisiti od stepena njihove konkurentnosti”, naveo je Stevanović. Srna
