BANJALUKA, Osam preduzeća koja su bila u većinskom vlasništvu RS i lokalnih zajednica ugašeno je u posljednje četiri godine, a njihovoj likvidaciji uglavnom je kumovala loše upravljanje.
Uspostavljanjem registra javnih preduzeća Agencije za posredničke, informatičke i finansijske usluge (APIF) 2012. godine, on je brojao 233 preduzeća u vlasništvu RS i lokalnih zajednica, dok je trenutno u njemu evidentirano njih 225. Među ugašenim preduzećima najviše je komunalnih – tri. Katanac je stavljen na toplane u Derventi i na Sokocu i Javno-komunalno preduzeće “Gradina” iz Kalinovika.
Ugašeno je i preduzeće “Sava” iz Broda, “Autotransport” iz Prijedora, “Čajavec PT” iz Banjaluke, “Inga” iz Gradiške i nekadašnji gigant prehrambene industrije “Sava” iz Bijeljine.
Predsjednik Sindikata građevinarstva i stambeno-komunalne djelatnosti RS Dragana Vrabičić kaže da komunalna preduzeća zbog katastrofalnog stanja u koje su dovedena odlaze u stečaj i likvidaciju.
– Preduzeća su dovedena u taj položaj zbog katastrofalne naplativosti usluga, lošeg odnosa lokalne vlasti prema njima, ali i političkih prepucavanja. Pored toga, zaposleni u komunalnim preduzećima imaju niska primanja – kazala je Vrabičićeva i dodala da prognoze i za mnoga preduzeća koja su preživjela nisu optimistične.
Ekonomski analitičar Zoran Pavlović ističe da preduzeća u vlasništvu RS i lokalnih zajednica ne predstavljaju ništa drugo nego plijen koji raspoređuju oni koji su na vlasti.
– Do katastrofalne situacije u javnim preduzećima dolazi i zbog toga što na čelo njih postavljaju kadar koji nije profesionalan, već se radi isključivo o onima koji su zaslužni za stranku i dobijanje glasova. Na kraju kao rezultat imamo gašenje tih preduzeća jer su ona u ogromnim gubicima koji se akumuliraju u posljednje vrijeme – kazao je Pavlović.
Naglasio je da podaci o gašenju osam javnih preduzeća predstavljaju signal odgovornima na nivou RS i u lokalnim zajednicama i da se može očekivati još takvih slučajeva ukoliko ne budu preduzete ozbiljne mjere za održavanje njihove funkcionalnosti.
– U najgoroj poziciji su komunalna preduzeća jer se računi za komunalne usluge gomilaju. U tim preduzećima se jedino održava ogromna zaposlenost, isplata plata je bez uplate doprinosa i stvaraju se nove dubioze – rekao je Pavlović.
Zaposleni
Prema podacima APIF-a preduzeća u vlasništvu RS i lokalnih zajednica su 2012. imala 26.920 radnika, a na kraju 2015. godine 26.898. U APIF-u naglašavaju da podaci o broju radnika nisu potpuno pouzdani zbog toga što pojedina nisu dostavila finansijske izvještaje.
Ugašena javna preduzeća
“Toplana” Derventa
“Toplana” Sokolac
“Gradina” Kalinovik
“Sava” Brod
“Autotransport” Prijedor
“Čajavec PT” Banjaluka
“Inga” Gradiška
“Sava” Bijeljina
Glas Srpske
