BRISEL – Evropska komisija (EK) je odobrila ruskoj kompaniji Gasprom da isporuke gasa Evropskoj uniji poveća za deset milijardi kubnih metara godišnje preko gasovoda Opal kojim se ovaj energent od gasnog čvorišta Sjevernog toka u Njemačkoj isporučuje Češkoj, što je odmah izazvalo oštre zamjerke naročito Poljske i Ukrajine. 
EK je to obrazložila odredbom da povećanje kapaciteta Opala omogućava i drugim zainteresovanim kompanijama da se uključe u isporuke gasa preko ovog gasovoda s ukupnim kapacitetom od 36 milijardi kubnih metara godišnje.
Komisija je predočila da je to čisto komercijalna odluka koja nema veze s politikom. Mediji u EU su odmah ocijenili da takva odluka neumitno zadire u “politički čvor” odnosa evropske dvadesetosmorice i Rusije i pokreće pitanje najave Gasproma da će do kraja 2019. obustaviti isporuke gasa Evropi preko Ukrajine, dok su Rusija i Turska nanovo iskazale riješenost da grade moćan gasovod Turski tok kao moguću alternativu isporukama preko Ukrajine.
Takođe je ukazano na oštre zamjerke koje su neke članice Unije uputile zbog načelno odobrenog sporazuma zapadnoevropskih kompanija i Gasproma o izgradnji druge trase gasovoda Severni tok ispod Baltičkog mora do Njemačke, dok je Evropska komisija zaustavila izgradnju gasovoda Južni tok preko Crnog mora i Bugarske.
EK sada pregovara s Gaspromom o “prijateljskoj nagodbi”, što je ponudila ruska kompanija, za istragu koju je Brisel pokrenuo protiv Gazproma zbog sumnji za monopolitičke poteze na tržištu gasa u Evropi.
Poljska je saopštila da će Evropsku komisiju zbog “slučaja Opal” tužiti Evropskom sudu pravde jer smatra da se time povećavaju isporuke ruskog gasa Evropi iako su se članice Unije dogovorile da sve učine da se smanji zavisnost od tih isporuka.
Evropska komisija je objasnila da je od njemačkog ureda za zaštitu konkurencije Bundesnecagentur obavještena da može odobriti udvostručenje isporuka gasa preko Opala jer se to ne kosi s pravilima o konkurenciji.
Evropski komesar za energetiku Maroš Šefćović je 27. oktobra izjavio da se “čine najveći mogući napori” da se posreduje u sporu između Moskve i Kijeva i obezbjedi da ne dođe do obustave gasa u Ukrajini i Evropi.
“Dosad u tom nismo bili uspješni”, rekao je visoki zvaničnik EK, mada je ruski predsjednik Vladimir Putin stavio do znanja da je Rusija spremna da nastavi isporuke gasa Ukrajini čim Kijev pristine na dogovor da za isporuke plati unaprijed.
List italijanskih poslovnih krugova Il sole 24 ore smatra da se odlukom o dodatnom korišćenju Opala “daju ustupci Rusiji i Gaspromu” i “dolazi u opasnost da se zaoštre razmirice unutar EU”.
Ovaj list i drugi komentatori ukazuju na to da su, mada nekad iz sasvim različitih razloga, protiv izgradnje Sjevernog toka 2 bili Poljska, Češka, Slovačka, baltičke zemlje, kao i Mađarska, Bugarska, Rumunija i Italija.
Il sole 24 ore ukazuje i na to da je italijanski premijer Mateo Renci snažno kritikovao Evropsku komisiju što je “rekla ne Južnom toku, što je izazvalo sulude sporove između raznih zemalja i kompanija…da bi potom olako odobrila udvostručenje Sjevernog toka”.
Milanski dnevnik smatra da sadašnje odluke Komisije na čelu s Žan-Klodom Junkerom “ponovo otvaraju ovu raspravu”.
Španski list Pais ide čak dotle da Evropskoj komisiji pripisuje da je Rusiji dala oduška na strategijskom energetskom sektoru u času sukoba oko rata u Siriji.
Njemački medij Dojče vele ocjenjuje da odluka o Opalu “utire put Moskvi da proširi gasovod Sjeverni tok i u isporukama gasa Evropi zaobiđe Ukrajinu, koja bi time izgubila 425 miliona dolara koje godišnje zarađuje od tranzita ruskog gasa u EU.
Ali, primećuje Dojče vele, “Evropska komisija se nada da će ovom odlukom uticati na Moskvu da zajamči da će nastaviti da isporučuje gas Ukrajini, s kojom prestaje ugovor 2019”.
Jedan zvaničnik EK je novinarima nezvanično prenio da odluka o “zelenom svjetlu” Gaspromu za udvostručenje dotura gasa preko Opala “nije donijeta iz baš političkih razloga, već i zato što želimo da ostanemo u prijateljskim odnosima s Gaspromom”.
Evropski instituti koji prate energetska pitanja primjećuju i da bi “zeleno svjetlo za Opal moralo da se sagleda i u činjenici da opada priliv gasa u Zapadnu Evropu sa Sjevernog mora i Holandije. Euroaktiv.rs
