BERLIN – Statistika nikada nije zabilježila toliki rast državnog duga Njemačke kao u prvoj godini korone, tokom koje se on povećao za 14,4 odsto.
Stručnjaci smatraju da to nije problem, ali nisu svi optimistični, a raste i strah od inflacije, piše danas Dojče vele (DW).
Dug koji je krajem 2020. nagomilao javni sektor u Njemačkoj na svim nivoima (savezna vlada, pokrajine i opštine) iznosio je 2,17 hiljada milijardi evra. To je dug prema privatnim finansijskim institucijama, fondovima ili drugim preduzećima, kako u Njemačkoj, tako i van nje.
Njemački zavod za statistiku nikada nije zabilježio takvu eksploziju duga: u godini izbijanja pandemije on se povećao za 273,8 milijardi evra, dakle za čitavih 14,4 odsto. Preračunato po stanovniku, svaki građanin Njemačke sada prosječno duguje 26.141 evro, dok je krajem 2019. bio dužan “samo” 22.860 evra, navodi se u prilogu DW-a.
Taj rekord ne bi trebalo nikoga posebno da iznenadi. Država je, uprkos “zamrzavanju” privrede mjerama protiv pandemije, otvorila kasu kao nikada do sada kako bi podrškom i drugim mehanizmima spriječila otkaze i stečajeve firmi.
To je prije svega bila odluka savezne njemačke vlade, pa je tako njen dug i najviše porastao – za 18,1 odsto. Šesnaest njemačkih pokrajina bile su nešto opreznije, i njihov dug se povećao u prosjeku za 9,8 procenata, na 636 milijardi evra. Još oprezniji su bili gradovi i opštine čiji je dug uvećan za samo 1,5 odsto, na 133,3 milijarde evra.
Pandemija je u suštini dodatno produbila drastične razlike u zaduženosti pokrajina.
Najveće breme nose tzv. gradovi pokrajine, pri čemu grad pokrajina Bremen djeluje čak kao beznadežani slučaj, jer je svaki njen stanovnik dužan sada 57.823 evra. Ali, to nije toliko posljedica rasipnosti, već je stvar u tome da je ta mala pokrajina u potpunom okruženju pokrajine Donje Saksonije. Tako ispada da je mnogima mjesto stanovanja u susjednoj pokrajini, gdje se onda i statistički obračunava prihod.
Nije drugačije ni u gradu pokrajini Hamburgu (19.181 evro duga po stanovniku), a nešto manje je kod trećeplasiranog dužnika, Berlina (16.307 evra po stanovniku). Najmanje su dužni stanovnici Bavarske (1.359 evra) i Saksonije (1.244 evra ).
Ukupan državni dug Njemačke obuhvata i dugovanja institucija za socijalno staranje, ali se mora reći da je u tom sektoru 2020. jedino došlo do pozitivnog razvoja: njihov dug se smanjio na 44 miliona evra.
Ekonomski stručnjaci tvrde da nema razloga za zabrinutost.
Sebastijan Dulien, direktor Instituta za makroekonomiju i istraživanje konjunkture (IMK) Fondacije Hans Bekler, institucije bliske njemačkim sindikatima, kaže da i u tom zaduživanju, ma koliko ono “masivno” izgledalo, “ekonomski nema mjesta za zabrinutost”. Stopa zaduženosti Njemačke, dakle odnos prema BDP-u, i ovako je “znatno niža nego nakon finansijske krize 2012. i predstojeće, 2022. godine, i lako i brzo bi mogla da se smanji”, tvrdi on.
Nisu, međutim, svi tako optimistični. Kristijan Dir, potpredsjednik poslaničke grupe njemačkih Liberala (FDP) u Bundestagu upozorava na staro pravilo: “Kad se država sve više zadužuje, to lako može da dovede do rasta inflacije”.
Ona je već primjetna, jer su u procesu oporavka privrede nakon pandemije, a zbog teškoća sa snabdijevanjem, i cijene u nekim slučajevima drastično porasle.
“Možemo da se nadamo da su ekonomski stručnjaci u pravu kada tvrde da je to samo prolazno poskupljenje, ali bi pritom trebalo imati u vidu da Njemačka nema svoju valutu. Evro je zajednički novac, a među državama evrozone ima mnogo onih koje su takođe upale u nove, ogromne dugove”, zaključuje DW.
