– Štednja građana 2008. iznosila 773 miliona KM, a na kraju septembra 2018. godine 2,26 milijardi
– Domljan: Strah od trošenja i investiranja
– Rastu krediti za opštu potrošnju
BANJALUKA – Štednja građana Republike Srpske od krizne 2008. do septembra prošle godine povećana je za čak 1,49 milijardi KM, što ekonomisti tumače kao nesigurnost i strah od trošenja, jer su bankarske kamate na istorijskom minimumu.
Prema podacima Agencije za bankarstvo RS štednja građana i lani je imala trend rasta i na kraju septembra 2018. godine je iznosila 2,26 milijardi KM i bila je veća za 75,3 miliona КM u odnosu na kraj 2017.
„Od kraja 2008. godine kada je iznosila 773 miliona КM do kraja septembra 2018. godine štednja je porasla oko dva puta. Prema ročnoj strukturi, oročena štednja iznosi 1,7 milijardi KM ili 75 odsto ukupne štednje građana, a štednja po viđenju 562,7 miliona КM ili 25 odsto“, navedeno je u devetomjesečnom izvještaju Agencije za bankarstvo.
Kada je u pitanju valutna struktura, navode u Agenciji, dominantno je učešće devizne štednje koja iznosi 1,55 milijardi КM ili 69 odsto ukupne štednje građana.
Istovremeno rastu i krediti stanovništvu, a podaci Agencije pokazuju da se građani i dalje najviše zadužuju za opštu potrošnju.
Ukupni krediti građanima na kraju septembra 2018. godine iznosili su 2,94 milijardi KM i veći su za pet odsto ili za 150,3 miliona КM u odnosu kraj 2017. godine kada su iznosili 2,79 milijardi КM.
Od ukupnih kredita građanima, banke iz Republike Srpske plasirale su 2,28 milijardi, a poslovne jedinice banaka čije je sjedište u Federaciji BiH 658,8 miliona КM.
„Prema namjenskoj strukturi, krediti za opštu potrošnju čine 73 odsto ukupnih kredita građanima i iznosili su 2,15 milijardi KM sa stopom rasta od šest odsto. Кrediti za stambene potrebe iznosili su 637,5 miliona КM ili 22 odsto ukupnih kredita građanima sa stopom rasta od šest odsto, dok su krediti za obavljanje djelatnosti građana iznosili 153 miliona КM i imali su isto učešće kao i na kraju 2017. godine i to pet odsto“, dodaje se u izvještaju.
Profesor ekonomije na fakultetima u Sarajevu i Mostaru Vjekoslav Domljan kaže za CAPITAL da podatak da građani povećavaju štednju, iako su kamatne stope veoma niske, pokazuje da se tu radi o strahu od trošenja i investiranja.
„Kad su teška vremena građani manje investiraju. Ako su očekivanja negativna, a kod nas su uglavnom negativna jer ne vidimo neke bitnije pomake naprijed i imamo veliku emigraciju, možemo zaključiti da se ne štedi zbog profitabilnosti već iz nužde“, kazao je Domljan.
Govoreći o rastu kredita za opštu potrošnju, Domljan kaže da i ovaj podatak ukazuje na to da nema povoljnog ambijenta i da građani ne ulaze lako u pokretanje djelatnosti.
„Razumljivo je da nema dovoljno ulaganja u profitabilne svrhe jer ambijent nije povoljan, nameti su veliki i zaduživanje građana se uglavnom svodi na krpljenje porodičnih budžetskih rupa“, naglasio je on.
CAPITAL: M. Čigoja