BANJALUKA, Jeftine majice, obuća i igračke sumnjivog kvaliteta uskoro neće biti ono što će nas asocirati na kineski ekonomski angažman u BiH, jer se tamošnje kompanije na krilima zahuktale privrede spremaju za investicionu invaziju ne samo na bh. tržištu, već i cijelom regionu.
Kinezi, koji su proteklih godina bili fokusirani na izvoz svoje robe široke potrošnje, sve češće se, ukazuju naši ekonomisti, interesuju za velike infrastrukturne projekte u BiH, ali i drugim zemljama u okruženju. Zvaničnici RS potvrdili su da je najveća kineska kompanija za izgradnju puteva i mostova CRBC zainteresovana za izgradnju autoputa Banjaluka – Doboj, od kojeg je odustao austrijski “Strabag”, kao i aerodroma u Trebinju. Kinezi su još prije nekoliko mjeseci ušli u sektor energetike u RS, kao dobavljač opreme i izvođač radova na izgradnji Termoelektrane Stanari kod Doboja, čiji je koncesionar i investitor energetska grupacija EFT. Kineski “Dongfang Electric Corporation”, jedan od najvećih svjetskih proizvođača energetske opreme, u tom poslu vrijednom 400 miliona evra, pobijedio je u konkurenciji tri kompanije sa Zapada.
Da privrednici iz Kine, odnedavno druge po snazi svjetske privrede, odmah iza američke, tu ne misle stati potvrđuju i razgovori predstavnika korporacije “China Guodian” sa premijerom FBiH Mustafom Mujezinovićem o mogućnostima njihovog učešća u energetskim projektima u tom entitetu. Interes su iskazali za ulaganja u obnovljive izvore energije, prije svega solarne sisteme i vjetroelektrane, te isporuku opreme za energetske objekte.
“Snažniji privredni angažman Kine u BiH samo je pitanje vremena s obzirom na to da se radi o zemlji s najvećom stopom ekonomskog rasta u svijetu u proteklih nekoliko godina. Njihova jednopartijska komunistička vlast shvatila je da se mora upustiti u tržišnu ekonomiju i takav novi sistem već daje impresivne rezultate’, kaže Boris Tihi, akademik i profesor na Ekonomskom fakultetu u Sarajevu.
On smatra pozitivnim što Kina obraća sve veću pažnju na tržište Balkana, pa tako i BiH, navodeći da je ta država iznjedrila mnoge respektabilne kompanije i u globalnim okvirima.
Rajko Dukić, vlasnik i direktor kompanije “Boksit” iz Milića, jedan od pionira poslovne saradnje s kineskim privrednicima, fasciniran je napretkom tamošnje ekonomije.
“Bio sam u Kini 1999. godine i prije dvije godine i prosto čovjek ne može da povjeruje kakav su oni privredni i tehnološki iskorak napravili u tom periodu. Napredak se vidi na svakom koraku od infrastrukture, trgovina, fabrika… Pomislio sam da sam pogriješio zemlju”, priča uz osmijeh Dukić.
Nakon tih iskustava “Boksit” je prošle godine u Kini kupio deset kamiona i dva miksera za beton, da bi ubrzo postali distributer kineskih firmi “Sinotruck” i “G-CPower” za BiH. Prva su, kaže Dukić, kompanija u Evropi koja je kupila i kineske mašine za drvopreradu.
“Naši ljudi još imaju predrasude o lošoj kineskoj robi, a ta zemlja je napravila voz koji juri 432 kilometra na čas, neboder viši od 300 metara i hidroelektranu koja proizvodi više struje nego bivša Jugoslavija, Rumunija i Bugarska zajedno”, svjedoči Dukić o poduhvatima kineske privrede.
Kineske investicije u regionu
Kineske kompanije i banke uveliko ispituju okolna tržišta, pa je tako China Development Bank nedavno iskazala interes da finansira učešće Srbije u izgradnji nuklearne elektrane Belene u Bugarskoj i druge energetske projekte.
Kineska kompanija “China Road” gradiće 170 miliona evra vrijedan most preko Dunava kod Zemuna, dok će “Dongfeng” investirati u modernizaciju pribojskog FAP-a kako bi u njemu otpočela montaža kineskih kamiona. Srbijanski zvaničnici Kinezima su ponudili i učešće u izgradnji beogradskog metroa. U Hrvatskoj su Kinezi iskazali interes za ulaganja u velike infrastrukturne projekte kao što su luke Rijeka i Ploče, zagrebački aerodrom i željeznice na pravcu Rijeka – Zagreb – Budimpešta. U Crnoj Gori su, takođe, izrazili veliki interes za izgradnju dionice jadransko-jonskog autoputa koji prolazi kroz tu zemlju. Nezavisne novine
