BEOGRAD, Javna preduzeća i preduzeća u teškoćama u Srbiji dobijaće od Nove godine državnu pomoć po unaprijed poznatim kriterijumima i u skladu sa propisima EU.
Vlada je usvajanjem Uredbe o izmjenama i dopunama uredbe o pravilima za dodjelu državne pomoći 29. decembra ispunila obavezu iz Prelaznog trgovinskog sporazuma sa EU, koji propisuje da se pomoć javnim preduzećima od opšteg ekonomskog interesa kontroliše počev od tri godine nakon stupanja na snagu sporazuma, odnosno od 1. januara 2012.
Jedno od osnovnih pravila je da državna pomoć, u koju spadaju subvencije, poreske olakšice, povoljni krediti i garancije, ne smije da naruši konkurenciju.
Na listi preduzeća koja obavljaju djelatnost od opšteg interesa nalazi se više od trideset preduzeća među kojima su i javna preduzeća EPS, JAT ervejz (Airways), Srbijagas, Putevi Srbije, Tanjug i rudnici Resavica.
Uredba je predvidjela da se tim preduzećima može dodijeliti naknada za pružanje usluga od opšteg ekonomskog interesa samo ako imaju zakonsku obavezu da pružaju te usluge i to po jasno utvrđenim parametrima za izračunavanje naknade.
Dodjeljena suma ne smije da pređe iznos troškova preduzeća za pružanje te usluge, umanjen za prihode preduzeća i uvećan za “razumnu dobit” koja, kako se navodi, ne bi trebalo da prelazi prosječnu stopu dobiti u sektoru u kome to preduzeće posluje.
Ako preduzeće nije izabrano na osnovu javnih nabavki da obavlja djelatnost od opšteg interesa, visina naknade iz budžeta se određuje na osnovu analize troškova poslovanja preduzeća koje se bavi sličnim poslom.
Ako je pomoć dodijeljena na osnovu tih kriterijuma, ne mora se prijaviti Komisiji za kontrolu državne pomoći, kao ni pomoć koja se dodijeljuje zdravstvenim i socijalnim ustanovama i aerodromima čiji godišnji promet u prethodne dvije godine ne prelazi milion putnika.
Komisiji se neće prijavljivati ni godišnja naknada za pružanje usluga od opšteg ekonomskog interesa u iznosu do 30 miliona evra, dodijeljena preduzeću čiji prosječni godišnji promet u prethodne dvije finansijske godine ne prelazi 100 miliona evra.
Državna pomoć se može dodijeliti preduzeću u teškoćama za sanaciju u obliku garancija ili kredita i za restrukturiranje, pri čemu su definisani uslovi za to.
Zakon o kontroli državne pomoći primijenjuje se od marta 2010. godine.
Prema izvještaju o dodijeljenoj državnoj pomoći za 2010. objavljenom na sajtu Ministarstva finansija, u Srbiji je u 2010. dodijeljena državna pomoć u ukupnom iznosu od 754 miliona evra, što je za devet odsto manje u odnosu na 2009. Pomoć je iznosila 103 evra po stanovniku, 20 evra manje nego 2009.
U poređenju sa EU, Srbija nije dodijeljivala veliku pomoć u apsolutnom iznosu, ali je učešće državne pomoći u BDP-u i dalje je više nego u EU.
Više od 90 odsto državne pomoći dodijeljuje se kroz subvencije i poreske podsticaje, a ostatak kroz povoljne kredite i garancije. Najviše subvencija dodijeljeno je za poljoprivredu, rudarstvo i saobraćaj, prenose agencije.
