BEOGRAD, Sedmica na lotou je idealan način da se dužnik oslobodi tereta koji vuče na svojoj kreditnoj kartici.
Ali rijetko ko ima toliko sreće, ili i bogate tetke, pa je za prezadužen narod jedini izlaz je refinansirajući gotovinski zajam, kojim bi se, jednom zanavijek, namirio dug po kreditnoj kartici.
Kartice su svoj bum na tržištu Srbije doživjele prije finansijske krize, tokom 2005. i 2006. godine. Iluzija blagostanja u vidu sve dostupnijih bankarskih pozajmica dovela je do toga da se mnogi zaduže preko realnih mogućnosti. Tome su najviše doprinijele takozvane revolving kreditne kartice, kod kojih se mjesečno namiruje samo određen procenat duga, a ostatak se, kao što mu i samo ime kaže: „obrće“. Iz mjeseca u mjesec, iz godine u godinu, sa kamatom na kamatu.
Trenutni dug po kreditnim karticama u Srbiji dostigao je 38,6 milijardi dinara i stalno raste. Prostora ima do čak 84 milijarde dinara, koliko iznose odobreni limiti. Ima više od milion kartica koje se „obrću“ u Srbiji, a njima plaća gotovo 900.000 korisnika.
Ali, korisnici kreditnih kartica, prema podacima Kreditnog biroa, sve više kasne sa namirivanjem svog duga. Tako je trenutno problematično za naplatu ukupno 5,14 milijardi dinara, koliko ne mogu da plaćaju korisnici 76.514 kreditnih kartica.
– Najveći problem kod kreditnih kartica imaju ljudi koji su se zadužili do maksimuma odobrenog limita – objašnjava za „Novosti“ jedan bankar. – Za razliku od Zapada, gdje je uobičajena mjesečna rata za otplatu duga po kartici 20 odsto, pa tek protekom vremena dobre platiše mogu da dođu do 10 odsto, u Srbiji su banke u startu brzo spustile mjesečnu ratu do pet odsto, a bilo je i onih koje su naplaćivale niži procenat.
Računica je, kaže ovaj bankar, jasna: što manji procenat mjesečnog namirenja duga, to je teži izlaz iz ove dužničke priče.
– Pravilo je da su kreditne kartice jeftinije od dozvoljenog minusa, ali skuplje od keš kredita – nastavlja naš sagovornik. – Mjesečna kamata po kreditnim karticama uobičajeno ide od dva odsto pa naviše. Ove kartice bi trebalo da se koriste samo za neke vanredne troškove. Kad se, recimo, pokvari veš mašina, pa se kreditnom karticom kupi nova. Idealno bi bilo da se potom njome ne plaća ništa više, a da se, istovremeno, pokuša namirivati iznos veći od minimalne mjesečne rate, a da sve to pokriva velika plata. Jedino tako se može izaći iz ovog duga relativno brzo.
Na žalost, stvarnost u Srbiji to ne omogućava. Čim namiri mjesečno sljedovanje od pet odsto, ukupan dug se korisniku smanji za nešto manji iznos od te rate (jer se zaračuna i kamata). Kao po pravilu, korisnici uglavnom odmah potom potroše i tih nekoliko raspoloživih procenata novca. I opet plaćaju kamatu na pun iznos.
– Jedino rješenje za ovaj dug je refinansirajući gotovinski kredit – ističe sagovornik „Novosti“. – Često on može da bude jeftiniji od kamate koja se plaća na karticu. Pozajmi se određeni iznos i kroz pet, šest godina, dužnik može da namiri čitav dug po kreditu kojim je finansirao namirenje kreditne kartice.
Lake ruke na terminalu
Za prvih šest mjeseci, putem kreditnih kartica, potrošili smo ukupno 20,486 milijardi dinara. Od početka godine do kraja juna kreditne kartice smo tačno 6.430.548 puta provukli kroz POS terminal u prodavnicama, restoranima, benzinskim pumpama, bankomatima. Prosječna transakcija ovom vrstom kartica, prema podacima Narodne banke Srbije, „teška“ je 3.183 dinara. Novosti
