Za manje od tri godine javno preduzeće BH Pošta platilo je preko 55.000,00 KM Islamskoj zajednici Bosne i Hercegovine za usluge reklamiranja. Osamnaest direktnih sporazuma male vrijednosti do 5.000,00 KM zaključeno je sa brojnim Medžlisima Islamske zajednice, a jedan takav sporazum o nabavci reklame zaključen je i sa Srpskom pravoslavnom crkvenom opštinom Konjic.
Hrvatska pošta Mostar u istom periodu platila je oko 20.000,00 KM za reklamiranje Katoličkoj crkvi, a među dobavljačima ovih marketinških usluga pominju se Vrhbosanska nadbiskupija, Crkva na kamenu i Medijski centar Vrhbosanske nadbiskupije.
Vjerske zajednice nerijetko su dobavljači usluga reklame za javna preduzeća u cijeloj Bosni i Hercegovini. Istraživanje koje je Transparency International u BiH proveo na uzorku od deset javnih preduzeća pokazalo je da javna preduzeća na račune vjerskih zajednica prebace stotine hiljada maraka svake godine na ovaj način, a da efikasan mehanizam kontrole i sprečavanja zloupotreba nikada nije uspostavljen.
Zbog svega su vjerske zajednice morale da se registruju kao privredna društva koja obavljaju poslovnu djelatnost, a prema podacima Uprave za indirektno oporezivanje, u BiH ima 14 pravnih subjekata koje obavljaju djelatnost vjerskih organizacija, a koje se nalaze u sistemu PDV-a.
To su: Rijaset Islamske zajednice u BiH, Islamska zajednica BiH – Agencija za certificiranje HALAL kvalitete, Medžlis islamske zajednice Mostar, Medžlis islamske zajednice Tešanj, Medžlis islamske zajednice Sarajevo, Medžlis islamske zajednice Bihać, PZ Podrumi Banjalučke biskupije, Svećenički dom Vrhbosanske nadbiskupije, Srpska pravoslavna Eparhija Dabrobosanska u Sarajevu, Srpska pravoslavna crkvena opština Banja Luka, Srpska pravoslavna crkvena opština Sarajevo, Srpski pravoslavni manastir Hercegovačka Gračanica, Podrumi manastira Tvrdoš, Muftijstvo Tuzlansko.
Uglavnom se bave proizvodnjom i prometom određenih dobara ili izdavanjem u zakup prostora u vlasništvu vjerskih zajednica, a zanimljivo je da ni jedno od ovih privrednih društava kao djelatnost nije navelo pružanje reklamnih usluga.
Ovdje se radi samo o privrednim društvima koja su u sistemu PDV-a, a na osnovu podataka dostupnih na Portalu javnih nabavki evidentno je da postoji mnogo više registrovanih privrednih društava povezanih sa vjerskim zajednicama koja posluju sa javnim preduzećima, a koja su bila dio ovog monitoringa.
Tri najveće vjerske zajednice u BiH pružaju širok spektar usluga javnim preduzećima, pri čemu se posebno ističu usluge oglašavanja. Prilikom nabavke, javna preduzeća se najčešće opredijele za korišćenje direktnih sporazuma, kao postupka javne nabavke, čak i onda kada cijena prelazi zakonski limit.
Sa Franjevačkim samostanom iz Mostara Hrvatska pošta Mostar zaključila je direktni sporazum o nabavci usluga reklamiranja vrijedan 10.000,00 KM, čime je prekoračila maksimalno dozvoljeni iznos za dodjelu ugovora male vrijednosti koji iznosi 6.000,00 KM. Prema zakonu, za ovo “reklamiranje“ postojala je obaveza raspisivanja tendera iako često nije jasno da li se zaista nabavljaju usluge reklame koje bi i drugi ponuđači mogli da ponude i kakvo to oglašavanje pružaju vjerske zajednice.
U rijetkim slučajevima jasno je objašnjeno o čemu se radi, te je tako BH Pošta provela pregovarački postupak bez objavljivanja obavještenja o nabavci usluga reklame sa Islamskom zajednicom i tom prilikom zaključile ugovor vrijedan 12.000 KM. U obrazloženju se navodi da je Islamska zajednica bila jedini organizator kulturno-obrazovne manifestacije takmičenja učenika “Znalci radoznalci”, te je jedini ponuđač koji može pružiti reklamno/propagandne usluge u Medresi Visoko i Gazi Husrev-begovoj medresi u Sarajevu.
U ovom slučaju zaista se radi o sponzorstvu, a sličan primjer je i oglašavanje Hidroelektrana na Vrbasu nа Svečаnoj аkаdemiji povodom velikog jubilejа Bogoslovije Svetа Tri Jerаrhа, gdje je direktni sporazum sklopljen sa Srpskom prаvoslavnom bogoslovijom Svetа Tri Jerаrhа u mаnаstiru Krkа.
Više pročitajte na sajtu: http://transparentno.ba/javnenabavke/