BANJALUKA , Gatara, predskazivač sreće i sudbine, pjevač ili plesač na ulici i u noćnom klubu, hipnotizer, SOS majka ili teta i utjerivač dugova samo su neka od zanimanja koja zvanično postoje u Republici Srpskoj.
Ta su zanimanja navedena i u dokumentu “Klasifikacija zanimanja BiH – Šifarski popis zanimanja za RS”, koji se nalazi na sajtu Zavoda za statistiku Srpske.
U kategoriju “travari” svrstana su zanimanja namještač kostiju, travar, vrač, seoski iscjeljitelji… Ova lica, prema zvaničnoj definiciji, liječe povrede primjenom biljnih i drugih terapija koje su zasnovane na vjerovanjima iz posebnih kultura.
Zanimanje utjerivač dugova svrstano je u kategoriju “inkasant sa srodnim poslovima” kao što su inkasant i sakupljač priloga za dobrotvorne svrhe. U opisu ovog posla stoji da su “inkasanti i utjerivači dugova službenici naplate potraživanja i drugi srodni radnici koji vrše naplatu na osnovu računa kod kojih je prekoračen rok za plaćanje i neispravni čekovi i objavljuju naplatu kompenzacijom”.
Pored toga, poslovi uključuju traganje za dužnicima i njihovo lociranje, telefoniranje i posjećivanje, pisanje klijentima s ciljem naplate novca ili dogovor o odgađanju plaćanja, vođenje podataka i dosijea u vezi sa naplatom, preporučivanje pokretanja zakonskih postupaka ili prestanka pružanja predmetnih usluga kada se dug ne može platiti na drugi način.
Zvanična zanimanja u Srpskoj su i akupunkturolog i homeopata, ali i direktor male kafane i malog disko kluba, mješač pića, uzgajivač glista, knjigovezac mekog uveza, knjigovezac tvrdog uveza, pa i čuvar staja. Postoje i uzgajivači svilene bube, kunića za meso, pernate šumske divljači, dlakave šumske divljači, ribljih larvi i žive hrane.
U Zavodu za statistiku RS rekli su “Glasu Srpske” da se njihova klasifikacija zanimanja zasniva na međunarodnoj klasifikaciji, a da su za detaljnije informacije nadležni u Agenciji za statistiku BiH.
Pomoćnik direktora Agencije za statistiku BiH Fadil Fatić naglasio je da oni ne legalizuju bilo koje zanimanje, već je riječ o klasifikacijama koje se isključivo koriste u statističke svrhe.
– U saradnji sa entitetskim zavodima za statistiku utvrdili smo Standard klasifikacije zanimanja koji usklađujemo sa evropskim standardima i onim Ujedinjenih nacija. U skladu s tim, ne legalizujemo ova zanimanja već samo pratimo stvarna kretanja u društvu – pojasnio je Fatić.
Član Udruženja ekonomista Republike Srpske “SWOT” Miloš Todorović istakao je da, koliko god da je nevjerovatno, očigledno postoji tržište za zanimanja poput gatara, utjerivača dugova, iznajmljivača odjeće ili mješača pića, čim ona postoje.
– Ako već postoje takva i slična zanimanja, trebalo bi da postoje i neke obrazovne ustanove u kojoj se znanja za njih stiču, kako bi bila priznata, te tako bila svedena u određene zakonske okvire – dodao je Todorović.
Banjalučki advokat Miljkan Pucar istakao je da mu je nejasno kako zvanično postoje određena zanimanja, kao što je utjerivač dugova.
– Ono se vodi kao krivično djelo koje sa sobom nosi ozbiljne pravne posljedice. Za krivično djelo iznude predviđena je kazna do pet godina zatvora, a ko se za nagradu bavi vršenjem iznude, biće kažnjen zatvorom od tri do 15 godina – dodao je Pucar.
FBiH
Vlada FBiH donijela je 2004. godine Odluku o standardnoj klasifikaciji zanimanja u kojoj se nalazi zanimanje “gatara” odnosno “gledanje u dlan”. U opisu te kategorije eksplicitno je navedeno da poslovi “proroka sreće i budućnosti, gatanje iz dlana” uključuju “tumačenje karakteristika klijentovih dlanova, slučajnog uzorka nasumice bačenih karata, pozicije ostataka crne kafe u šoljici, oblika i uzorka kostiju mrtvih životinja i slično”. Posao “prodavačice ljubavi” u pomenutoj klasifikaciji, podrazumijeva “praćenje klijenata u restorane i pri drugim izlascima, posao plesnog partnera, primanje gostiju u hotelima, noćnim barovima i briga za zabavu, srodne poslove i nadzor ostalih saradnika”. Glas Srpske
