NJUJORK, Na svjetskim su berzama prošle sedmice cijene akcija oštro pale, što je posljedica straha ulagača od širenja dužničke krize jer su troškovi finansiranja prezaduženih članica evrozone dosegnuli nivoe koje se smatraju dugoročno neodrživima.
Na Wall Streetu je Dow Jones indeks prošle sedmice pao 2,9 odsto, na 11.796 bodova, dok je S&P 500 potonuo 3,8 odsto, na 1.215 bodova, a Nasdaq indeks četiri odsto, na 2.572 boda.
Oštar pad cijena akcija posljedica je strahovanja ulagača od širenja dužničke krize, na što upućuje i snažan rast prinosa na obveznice članica evrozone.
Nakon što su sedmicu dana prije prinosi na italijanske obveznice premašili kritični nivo od sedam odsto, prošle su se sedmice i prinosi na španski 10-godišnji dug približili toj granici, koja se smatra dugoročno neodrživim troškom finansiranja. Portugal i Irska svojevremeno su zatražili međunarodnu pomoć kada su prinosi na njihove dugove dostigli taj nivo.
Iako je novi italijanski premijer Mario Monti predstavio novu vladu i iako Grčka ulaže velike napore da bi riješila nagomilane finansijske probleme, ulagači nisu sigurni da su evropski lideri u stanju provesti nužne reforme i suzbiti dužničku krizu, koja već mjesecima pritišće svjetska finansijska tržišta.
Tim više što lideri Francuske i Njemačke, najvećih privreda evrozone, nemaju isto mišljenje o rješavanju dužničke krize.
Pariz smatra da bi evropski fond za finansijsku stabilizaciju (EFSF) trebao dobiti bankarsku licencu, kako bi mu se povećali finansijski kapaciteti, dok se Berlin tome protivi.
Pariz takođe smatra da bi Evropska centralna banka, koja već kupuje obveznice članica evrozone, trebala odlučnije intervenisati kako bi spriječila daljnji rast prinosa i stabilizovala evropsko tržište obveznica, dok se Berlin protivi političkom pritisku na centralnu banku, navodeći da bi to bilo protivno pravilima Evropske unije.
„To je duga priča koja se sporo razvija. Premda ima pomaka u pozitivnom smjeru, npr u Italiji i Grčkoj, uvijek se čini da nakon jednog koraka naprijed slijede dva koraka natrag“, kaže Jack Ablin, direktor u Private Harris banci.
Od posljedica dužničke krize neće ostati pošteđene ni zemlje izvan tog bloka, posebno ako evrozona uroni u novu recesiju.
Prošle je sedmice centralna japanska banka izrazila zabrinutost zbog mogućeg negativnog uticaja te krize na japansku privredu dok je Bank of England smanjila procjene rasta britanske privrede.
Agencija Fitch procjenjuje, pak, da izloženost pet najvećih američkih banaka u francuskim bankama, bilo preko kredita, bilo preko depozita i druge imovine, doseže 114 milijardi dolara. Slabljenje francuskih banaka, koje su vrlo izložene grčkim i talijanskim dugovima, negativno bi, smatra Fitch, uticalo na američke banke.
Zbog toga su prošle sedmice oštro pale cijene akcija američkih banaka.
„U strahovanju od dužničke krize skoro sve je na prodaju. Ulagači se usmjeruju prema gotovini i američkim državnim obveznicama, koje se smatraju sigurnim utočištem za kapital, pa im cijene rastu“, kaže Tom Schrader, direktor u kompaniji Stifel Nicolaus Capital Markets.
I na evropskim su berzama cijene akcija prošle sedmice oštro pale. Londonski FTSE indeks oslabio je 3,3 odsto, na 5.362 boda, dok je frankfurtski DAX potonuo 4,2 odsto, na 5.800 bodova, a pariški CAC 4,8 odsto, na 2.997 bodova.
Na Tokijskoj je berzi, pak, Nikkei indeks prošle sedmice pao 1,6 odsto, na 8.374 boda, najniži nivo u mjesec dana. Hina
