BEOGRAD, Beograd ima privilegiju da leži na ušću dvije evropske rijeke Save i Dunava, ali grad i rijeke arhitektonski nisu povezane, niti cjelokupan građevinski izgled prijestonice podsjeća na metropolu.
U prigradskim naseljima, haotična i nekvalitetna, mahom divlja, gradnja još je uočljivija, a i u mnogim mjestima širom Srbije rijetko se može naći funkcionalan, arhitektonski lijepo projektovan, kvalitetan, ekološki i energetski savremen objekat.
Nezadovoljavajući nivo kvaliteta gradnje u Srbiji posebno je izražen u stanogradnji, gdje je i najpotrebniji, tvrdi Borislav Petrović, vanredni profesor Arhitektonskog fakulteta u Beogradu i član Upravnog odbora Društva arhitekata Beograda.
On je kao čest primjer naveo nekvalitetnu ugradnju izolacionih materijala ili instalacionih sistema, čemu doprinosi i uobičajen slučaj “divlje” ili “poludivlje” izgradnje sa ili bez projektne dokumentacije, gdje se objekat naknadno “legalizuje”, kada više nije moguće ni utvrditi sve njegove nedostatke.
Veoma je važan i kvalitet projektanskih rješenja, koji je u “tranzicionim” vremenima drastično opao.
“U ovoj oblasti smo imali period jako visokog nivoa ”Beogradske škole” u drugoj polovini prošlog vijeka, kada se naša stambena arhitektura mogla porediti sa razvijenijim sredinama. Danas smo svjedoci perioda u kome naši urbani prostori ubrzano i nepovratno gube kvalitet, umjesto da bude obratno. Ako prihvatamo tezu o gradu kao prostornoj projekciji društva, onda moramo biti zabrinuti. Kao rezultat potrebe za izgradnjom novih “naselja”, dobijamo Belvil ili, još gore, Naselje “Stepa Stepanović”, veli Petrović.
Potpuni apsurd je i cijena kvadratanog metra stana u Beogradu, koja se kreće od 1.200 evra pa na više. Stan u novobeogradskim blokovima od 70 kvadrata se prodaje za 80.000 evra, a u njega treba uložiti bar još 20.000 da bi bio u normalnom stanju. Pritom su liftovi često zgrade u raspadu, fasade je oštećena, a interfoni ne rade.
Cijene objekata su nesto prihvatljivije u okolini Beograda, pa u Mladenovcu kvadrat košta oko 700 evra. Poređenja radi, isti ili kvalitetniji stanovi u Mađarskoj imaju povoljniju cijenu. U Budimpešti, stan od 82 kvadrata košta 57. 000 evra.
Mnoga inovativna rješenja mogla bi da znače prekretnicu u neimarstvu, među njima i Q sistem, pogotovo kvalitetnom gradnjom po pristupačnoj cijeni. Na ovogodišnjem Sajmu građevine u Beogradu predstavljen je novi Q sistem, patent kompanije Kvatro hauzis, nagrađen u Evropi kao najbolji projekat ekološke inovativne panel gradnje.
Taj sistem poštuje parametere energetske efikasnosti, ekološke, a kvalitetne gradnje, izgleda okoline, pa bi možda mogao da bude i u neku ruku prekretnica u građevinarstvu i arhitekturi Srbije.
Jovan Nikolić, autor Q sistema, kaže da se ovim sistemom grade luksizni stanovi u izuzetno kratkom roku, sa poboljšanom termoizolacijom i cijenom od 500 evra po kvadratu, po principu “ključ u ruke”.
Prefabrikovani betonski paneli, izgrađuju se u fabrici, a na mjestu gradnje samo sklapaju u cjelinu. Novina kod ovog sistema je u načinu prevazilaženja termalnih mostova, rasipnika energije, uzročnika stvaranja vlage, kondenzacije i buđi.
Povećana energetska efikasnost do 80 odsto dovodi do trajnih ušteda. Kuća od 100 kvadrata može da se izgradi za mjesec dana, a da pritom radnici ne ostave nered iza sebe, niti naruše okolinu i zelene površine.
Zato je, pored projektovanja i planiranja prilikom gradnje, veoma bitno uzeti u obzir i parametre energetske efikasnosti, za koje se u Srbiji ne mari dovoljno, smatra i arhitekta Aleksandar Bajić. Tanjug
