BEOGRAD, Povećanje depozita koji građani Srbije moraju da uplate kako bi dobili kredit za stan, prema odluci Narodne banke Srbije, trebalo bi da važi od 1. jula. Ali, kako je „Novostima“ potvrđeno u nadležnim institucijama, ipak bi mogla da bude i modifikovana, odnosno da iz nje budu izuzeti stambeni zajmovi.
Već u ponedjeljak bi, prema najavama ministra Olivera Dulića, trebalo da se održi sastanak predstavnika Vlade i NBS.
– Vjerujem da treba da se uvaže i argumenti privrednika koji rade u oblasti građevinske industrije – privredne grane koja je veoma pogođena ekonomskom krizom – kaže ministar Oliver Dulić. – Očekujem da ćemo uporediti podatke. Imamo neke procjene na koji način bi te mjere mogle da utiču na građevinsku industriju.
Stambeni krediti su, posljednjih godina, u značajnom padu, a i kupovina nekretnina za keš gotovo da je zamrla. Čini se da trenutno najviše stanova prodaje država, odnosno Građevinska direkcija Srbije.
Kasarne
Prema podacima Građevinske direkcije Srbije, u naselju koje niče na mjestu kasarne „Stepa Stepanović“ na Voždovcu, već je prodato 700 stanova, a oko 600 je u postupku prodaje. Direkcija raspolaže sa 1.800 stanova, od ukupno 2.250, koliko se u ovoj fazi gradi, jer ostatak pripada Vojsci Srbije, zbog ustupljene lokacije. Prvi stanari u ovom naselju trebalo bi da se usele već sljedećeg marta.
Međutim, komercijalna prodaja stanova u novosadskoj Sunčanoj strani ide dosta teško. Prvi od ukupno 170 stanova završenih krajem maja u četiri lamele na ovoj lokaciji, koja je nekada pripadala kasarni „Jugovićevo“, biće useljeni u narednih nedjelju dana. Stanare će dobiti one nekretnine koje su kao kompenzacija ustupljene Vojsci Srbije. Ali, malo je interesovanje za kupovinu komercijalnh stanova u Sunčanoj strani, kojima kvadrat varira od 950 do 1.050 evra.
To je u pitanje dovelo i gradnju još osam lamela koje je Direkcija namjeravala da podigne na istoj lokaciji. Za sve njih je, po riječima šefa nadzora u Direkciji Ivana Popovića, napravljena projektna dokumentacija, a za dio su udareni i temelji. U njima bi trebalo da se izgradi oko 340 stanova. Ipak, dva objekta, sa ukupno 82 stana, koje je Direkcija sazidala na ovoj lokaciji prije dvije godine, prodati su i useljeni.
Poznavaoci tržišta nekretnina smatraju da je nevolja sa prodajom stanova u Sunčanoj strani nastala zbog potpunog zastoja u prometu nekretnina. Jer, cijena kvadrata na ovoj lokaciji, koja je prije godinu-dvije bila povoljna, sada je viša nego na Grbavici ili Limanu. U ovim prestižnijim dijelovima Novog Sada kvadrat sada košta od 800 do 1.000 evra.
Socijalno
Izgradnja 150 stanova za socijalno stanovanje uz podršku države u Smederevu, koja je najavljena krajem prošle godine, još nije počela. Grad je obezbjedio lokaciju u naselju Vinogradi – novi grad, a u Gradskoj stambenoj agenciji očekuju da stanovi budu završeni do kraja 2012. godine.
Konkurs za prodaju jeftinih stanova je otvoren do 9. juna, poslije čega će se znati kakava je tražnja.
– Ponudili smo ranije završenih osam stanova solidarne izgradnje u objektu „Papazovac jug“ – kaže Zoran Zdravković, direktor Gradske stambene agencije. – Otplata je na 240 mjesečnih rata uz učešće od 15 odsto i bez kamate. Za dvosoban stan od 50 kvadrata rata je u visini mjesečne kirije. Stanovi su znatno jeftiniji u odnosu na ovdašnje tržište, jer kvadrat košta 550 evra.
Smederevski agenti kažu da su cijene za godinu dana snižene od 20 do 30 odsto.
Tržište
– Tržište je zamrlo – kaže Suzana Spasojević, vlasnica agencije „Imobile S“. – Najčešće se prodaju nekretnine od 15.000 do 25.000 evra. Skuplji stanovi su na čekanju mjesecima. Kvadrat stare gradnje je od 650 do maksimalno 800 evra, a novogradnja od 750 do 900 evra.
Stanovi i poslovni prostor u Šapcu sve teže se prodaju uprkos velikom broju novosagrađenih kvadrata na atraktivnim lokacijama. Najveća zgrada niče pored autobuske stanice i trebalo bi da bude ukupne površine od 20.000 metara kvadratnih. Cijena kvadrata kreće se od 800 do 900 evra, dok je metar u potkrovlju za 50 evra jeftiniji. Za rijetke keš kupce cijena pada i do 600 evra. Investitori su, zbog nepostojanja potražnje, počeli i da napuštaju projekte. Jasno je da je prodaja zamrla i gotovo uopšte ne ide i pored subvencionisanih kredita i niskih cijena.
Slična situacija je i u Valjevu, gdje je promet nekretnina, a pogotovo stanova, opao za više od 30 odsto od početka krize. U tamošnjim agencijama ističu da je trenutno ponuda veća od potražnje, ali da se stanovi u Valjevu prodaju od 600 do 1.100 evra po kvadratu.
Novi stan u glavnoj Karađorđevoj ulici u Valjevu, površine 99 kvadrata, prodaje se za 60.000 evra, odnosno oko 610 evra po kvadratnom metru. Renoviran stan u blizini centra grada, površine oko 42 kvadrata, vlasnik nudi za 32.000 evra, odnosno za oko 760 evra po kvadratnom metru. Stan u strogom centru Valjeva od 72 kvadrata prodaje se po 870 evra po kvadrat, dok apartman od 35 kvadrata na istoj lokaciji vlasnik prodaje za 35.000 evra – 1.000 evra po kvadratu.
U Valjevu se najbolje prodaju jednosobni stanovi, garsonjere, ali i manje kuće u gradu. Najčešće ih kupuju vojna lica, zahvaljujući subvencionisanim stambenim kreditima – objašnjavaju u valjevskim agencijama. Za veće kuće i stanove trenutno nema kupaca. Primjetno je veće interesovanje za manja seoska domaćinstva, potencijalni kupci su najčešće iz Beograda, Bosne i Hercegovine, Republike Srpske.
I prodavci nekretnina u Nišu se žale da je tržište novoizgrađenih stanova gotovo stalo, i pored konstantne ponude investitora.
– Cijena kvadrata u novogradnji u centru grada kreće se od 1.000 do 1.300 evra za luksuznije stanove – kaže Dejan Permeti, menadžer prodaje u agenciji „Kuća Petrović“. – Za kvadrat novih stanova na periferiji grada, u naseljima Pantelej i Durlan, potrebno je da se izdvoji oko 900 evra.
Cijena kvadrata za stanove u izgradnji kreće se od 600 do 1.000 evra, u zavisnosti od lokacije. U Nišu se procjenjuje da su ove cijene kvadrata previsoke za prosječne građane, koji još sebi nisu obezbjedili krov nad glavom.
Očekuje se da će tokom narednih mjeseci potražnja stanova u Nišu da poraste, prije svega zbog dolaska gastarbajetra u ljetnoj sezoni, koji kupuju stanove, ali i onih koji za svoju djecu, studente, obezbjeđuju krov nad glavom.
Subvencije države
Država je za subvencije u projektno finansiranje stanogradnje ove godine odvojila milijardu dinara, za trećinu manje nego lani. Ova pomoć je namijenjena građevinskim preduzećima i investitorima koji su registrovani za stambenu izgradnju, a država će firmama koje dobiju kredit za stanogradnju subvencionisati do osam odsto kamate na godišnjem nivou.
Uredba o subvencionisanju projektnog finansiranja u oblasti stanogradnje u 2011, kažu u Vladi, nastavak je programa od prošle godine, a cilj je pokretanje aktivnosti u građevinskom sektoru kroz podršku povoljnim kreditima.
Prošle godine država je za ove subvencije odvojila 1,5 milijardi dinara, a najveći dio sredstava potrošen je za gradnju stanova na prostoru kasarne „Stepa Stepanović“ u Beogradu. Građevinar mogu da konkurišu za subvenciju samo ako prihvate da stanove prodaju po limitiranim cijenama, koje su za gradove u Srbiji određene uredbom.
Mala tražnja kredita
Sve manja tražnja je i stambenih kredita. Banke nude pozajmice sa grejs periodom, ali građani se rijetko odlučuju za njih. Jer, računica pokazuje da pošteda za plaćanje kamate u prvih godinu dana, tokom otplate kredita na 30 godina, na kraju može da košta više od 10.000 evra. Ekonomisti navode da je za prva četiri mjeseca, u odnosu na isti period lani, odobreno oko 30 odsto manje stambenih kredita.
Iz državne kase prošle godine plaćeno je 2,8 milijardi dinara za subvencionisane stambene kredite. Ove godine je predviđeno da iz budžeta bude izdvojeno 1,6 milijardi dinara. Novosti
