BANJALUKA – Kompanija „Comsar Energy Hidro“ nije detaljno predvidjela rizike i posljedice po zdravlje stanovništva u slučaju gradnje hidroelektrane (HE) „Mrsovo“, nije navela broj stanovnika, način eksproprijacije i raseljavanja iz 16 stambenih objekata. Ovo je samo jedna od mnogobrojnih primjedbi koje su dale lokalne i republičke institucije, kao i nevladine organizacije na zahtjev za prethodnu procjenu uticaja na životnu sredinu za projekat HE.
CAPITAL je objavio da je Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju naložilo da firma u vlasništvu ruskog milijardera Rašida Serdarova mora da dostavi studiju uticaja na životnu sredinu za projekat izgradnje HE „Mrsovo“ na rijeci Lim u Rudom.
To je naloženo nakon što je niz primjedbi dostavljeno od strane drugih resora u Vladi, lokalne zajednice i nevladinih organizacija, a povodom plana izgradnje HE.
Mogući negativan uticaj na zdravstvenu bezbjednost vode za piće
Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite, odnosno Institut za javno zdravstvo RS, naveo je da se uočava da je „Comsar“ opisao rizike i posljedice, ali da nije navedena udaljenost od ruralnih naseljenih mjesta na lijevoj i desnoj obali rijeke Lim, kao i broj stanovnika koji se nalazi na interesnom području.
„Na javno zdravlje stanovništva će se vremenom odraziti narušenost primarnih i sekundarnih ekoloških standarda što zahtjeva dobru procjenu rizika, monitoring i evaluaciju izmjenjenosti stanja u životnoj sredini i epidemiološkoj slici stanovništva navedenog područja“, naveli su.
Zbog toga se, dodali su, u izradi studije veća pažnja treba posvetiti sveobuhvatnoj procjeni potencijalnih rizika i kontroli i nadzoru nad trenutnim stanjem životne sredine…
„U slučaju ovog objekta rizici i posljedice po zdravlje stanovništva nisu detaljno opisani, nije naveden broj stanovnika, kao ni način eksproprijacije i raseljavanje iz 16 stambenih objekata. Nije navedeno da li u blizini ovog objekta postoji vodozahvat, zbog čega je potrebno istaći mogući negativan uticaj na zdravstvenu bezbjednost vode za piće, u toku gradnje objekta, ali i u toku mogućih akcidentnih situacija“, navelo je Ministarstvo zdravlja.
Naložili su da se studijom definišu detalji za nekoliko važnih pitanja.
U Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede RS su naveli da se od ukupne površine zemljišta koje se planira eksproprisati za potrebe HE „Mrsovo“, oko 36 odsto čini poljoprivredno zemljište – oranice, livade, voćnjaci i pašnjaci te da je neophodno definisati mjere očuvanja i zaštite zemljišta prilikom realizacije projekta.
Republički zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa nije dao mišljenje na planiranu gradnju HE „Mrsovo“.
Neophodan kolektor otpadnih voda, nije riješen problem potapanja mosta
U Opštini Rudo su istakli da je potrebno izgraditi kolektor otpadnih voda i fekalija jer bi, prema sadašnjoj situaciji, došlo do razlivanja tih voda na samom ulasku u jezero.
Pored toga, definisana je obaveza investitora da izmjesti put sa lijeve strane rijeke Lim, ali nije riješen problem potapanja visećeg mosta.
„U toku izgradnje HE „Mrsovo“ potrebno je kontinuirano održavati prilazne lokalne puteve, koji se nalaze u zoni izgradnje, blagovremeno iznalaziti alternativna rješenja, kako bi se omogućila nesmetana komunikacija lokalnog stanovništva“, naveli su u opštini Rudo.
Istakli su i da je neophodna nova studija riblje osnove za rijeku Lim i da se prilikom izvođenja radova vodi računa da se što manje naruši stabilnost ekosistema.
Iz opštine su poručili da daju pozitivan stav o izgradnji HE „Mrsovo“ ako se ispoštuju njihove preporuke i primjedbe Instituta za zaštitu i ekologiju, o kojima je CAPITAL ranije pisao.
Potpuno izvjestan negativan uticaj
Pored institucija Srpske, na zahtjev za prethodnu procjenu uticaja na životnu sredinu komentare je dostavio i Centar za životnu sredinu ističući da se treba preispitati uticaj HE “Mrsovo” na planirani Park prirode Viogor-Lim, koji bi trebalo da bude zaštićeno područje prema Prostornom planu RS.
Istakli su i da je navedeno da građenjem akumulacije prestaje prirodni tok rijeke Lim što ugrožava prirodno kretanje ribljih vrsta uz i niz riječni tok.
„Već se priznaje da će se pregradom onemogućiti migracija riba, te da će biti promjena u sastavu riblje zajednice. Priznaje se potpuno izvjestan negativan uticaj, ali se ne elaborira o načinu umanjenja ili sprečavanja negativnog uticaja“, ističu u Centru.
Dodaju da je potrebna izrada adekvatne Studije uticaja za projekt HE „Mrsovo“ te da su mnoge tvrdnje u zahtjevu za prethodnu procjenu nisu izvjesne.
„Comsar“ sada u skladu sa primjedbama mora da dostavi studiju radi vođenja daljeg postupka procjene uticaja na životnu sredinu, a nakon pribavljanja lokacijskih uslova.
Vlada Srpske je Serdarovu koncesiju dala 2012. godine na 30 godina, a kasnije aneksima taj period produžila na 50 godina.
Prošle godine je Dodikov boravak u Moskvi rezultirao ustupkom Serdarovu, odnosno nakon toga je u „Službenom glasniku RS“ osvanulo produženje koncesije za HE „Mrsovo“ na rijeci Lim.
CAPITAL: Svjetlana Šurlan
