VAŠINGTON, Evropska unija se neće raspasti i zadržaće važnu ulogu na svjetskoj sceni do 2030. godine, ali ključno pitanje je da li će u budućnosti iskoristiti svu kolektivnu snagu koju posjeduje, ocijenjeno je u izvještaju američkog Nacionalnog obavještajnog savjeta, koji predviđa tri moguća scenarija za EU: slabljenje, kolaps i preporod.
U izvještaju “Globalni trendovi 2030: Alternativni svjetovi” dodaje se da su i u političkom i ekonomskom smislu za Evropu ulozi veliki i da je budućnost EU “veoma nesigurna”, objavljeno je na portalu EurActiv.com.
“Mada ne postoji konsenzus o budućem obliku i ulozi regiona, naši stručnjaci se slažu da neće ličiti na današnju Evropu”, piše u izvještaju Nacionalnog obavještajnog savjeta, koji daje dugoročno strateško planiranje za američku obvaveštajnu zajednicu.
U izvještaju na 160 strana, objavljenom 7. decembra, ističe se da se evropska ekonomija, pored aktuelne krize u evrozoni, suočava i sa velikim strukturnim problemima. Ukazuje se na pad produktivnosti u posljednjih 15 godina u poređenju sa drugim razvijenim ekonomijama, nedovoljno ulaganje u istraživanje i razvoj, kao i na trend porasta starosne neravnoteže između radne snage i nezaposlenih.
Autori izvještaja naglašavaju da će vjerovatno biti potrebna vijeća integracija kako bi se prevazišla dužnička kriza i riješili strukturni problemi. Istinski “korak naprijed” u integraciji bi, prema ocijeni autora, podrazumijevao veliki prenos suvereniteta na centralne vlasti, praćeno gubitkom autonomije, što je sve manje popularno u evropskoj javnosti.
Prvi scenario: Kolaps EU izaziva novu Veliku depresiju
Od tri scenarija za Evropu i njenu međunarodnu ulogu 2030. godine navedenih u izvještaju, kolaps EU je najmanje vjerovatan. Prema tom scenariju, domaća preduzeća i domaćinstva bi na pokazatelje o eventualnoj promjeni valute odgovorila ubrzanim povlačenjem novčanih sredstava u evrima iz domaćih finansijskih institucija. To bi se, dodaje se u izvještaju, prenijelo na druge članice EU i evro bi bio “prva žrtva”, što bi za posljedicu imalo i ugrožavanje jedinstvenog tržišta i slobode kretanja u Evropi.
“Ukoliko bi kolaps bio iznenadan, vjerovatno bi izazvao globalnu recesiju ili novu Veliku depresiju”, navedeno je u izvještaju.
Drugi scenario: Lagano slabljenje i pad evra
Lagano slabljenje EU je drugi scenario, prema kojem bi Evropa uspjela da izbjegne najteže posljedice aktuelne krize, ali ne bi preduzela neophodne strukturne reforme.
“Nakon što države članice izdrže godine niskog ekonomskog rasta, one se drže zajedno kako bi izbjegle velike političke i ekonomske poremećaje. Institucije EU se održe, ali nezadovoljstvo javnosti je i dalje veliko. Evro opstaje, ali nije konkurentan dolaru i jenu”, opis je drugog mogućeg scenarija za EU.
Zbog dugogodišnjeg slabog ekonomskog rasta, međunarodno prisustvo EU bi bilo umanjeno i vratilo bi se nacionalizaciji spoljnih politika članica, ocjenjuju autori izvještaja.
Treći scenario: Jačanje uticaja Evrope na svjetskoj sceni
Prema trećem scenariju, evropski lideri bi se složili da učine “korak ka federalizmu”, navodi se uz izvještaju, uz ocjenu da bi neke zemlje evrozone odlučile da se ne uključe u takav projekat, dok bi neke sačekale da vide rezultate.
Jedinstveno tržište, veći stepen ujedinjenosti spoljne i bezbjednosne politike, jači demokratski elementi bili bi ishod takvog scenarija, koji bi, takođe, doprinio jačanju uticaja Evrope i njene uloge na svjetskoj sceni. EurActiv.com.
