BANJALUKA, Bankarski sistem BiH i zemalja u regionu i dalje karakterišu rastući ili već veliki problematični krediti, mali rast kredita, erozija kapitala i minimalna profitabilnost.
U izvještaju Svjetske banke “Jugoistočna Evropa: Redovni ekonomski izvještaj”, koji obuhvata BiH, Crnu Goru, Srbiju, Makedoniju, Albaniju i Kosovo, navodi se da visoki nivoi problematičnih kredita znače da je pogoršan kvalitet zajmova i da banke imaju hronične probleme u vezi sa otpisivanjem problematičnih kredita.
– Porast problematičnih kredita ograničio je apetit, kao i sposobnost banaka da nastave sa kreditiranjem – ističe se u izvještaju i dodaje da sliku dodatno komplikuju krhki makroekonomski uslovi i relativno skromni programi zaštite finansijskog sektora.
Naglašava se da cijeloj regiji još uvijek prijete događaji vezani za evrozonu.
– Povlačenje depozita i zamrzavanje finansiranja od strane matičnih banaka moglo bi da prouzrokuje probleme za banke u stranom vlasništvu – navodi se u izvještaju.
Dodaje se da, i pored toga što su sve zemlje zapadnog Balkana posljednjih godina započele značajne reforme finansijskog sektora, ostaje još mnogo posla.
Kako bi se pokrenuo rast kredita, Svjetska banka navodi da će se morati smanjiti problematični krediti pomoću mjera kao što je uklanjanje zakonskih, regulatornih i poreskih smetnji za restrukturisanje duga.
Finansijskim sistemima regije u velikoj mjeri dominiraju banke uglavnom iz Austrije, Francuske, Italije, Grčke i Slovenije.
Predsjednik Sekcije za bankarski sektor u Udruženju ekonomista RS “SWOT” Marko Đogo kaže da je erozija kapitala dijelom posljedica problematičnih kredita koji vode obaranju profitnih stopa, zbog čega strane banke povlače kapital koji su plasirali u ove zemlje.
– To su povezana pitanja i Udruženje je još 2010. godine upozoravalo na to da će uz ovakav porast problematičnih kredita profitabilnost banaka doći u pitanje prije ili kasnije. To se može odlagati nekoliko godina, ali problem neće biti riješen – naglasio je Đogo.
On je istakao da je poslovna klima koja je posebno loša u BiH uticala na to da strane banke više nisu toliko zainteresovane za ovo tržište.
– Dobra stvar je jedino što je domaća štednja u posljednjih nekoliko godina rasla, pa je nadoknadila kapital koji su povukle strane banke – rekao je Đogo i dodao da u idućoj godini ne očekuje značajniji rast problematičnih kredita, osim u slučaju da se kriza u evrozoni otme kontroli.
Nekvalitetni krediti u ukupnim kreditima u BiH na kraju trećeg kvartala ove godine iznosili su 12,7 odsto, dok su na kraju prošle godini bili 11,8 odsto.
Uticaj evrozone
U izvještaju se navodi da su zemlje zapadnog Balkana veoma integrisane sa zapadnom Evropom putem trgovine, rada i finansija, pri čemu su finansije najbrži prenosilac problema iz evrozone.
– Od ukupnog izvoza zemalja iz regiona na evrozonu otpada oko polovine, a doznake iz evrozone doprinose sa prosječno deset odsto BDP-a. Međutim, šest zemalja jugoistočne Evrope imaju zakasnjelu reakciju trgovine i doznaka na nepovoljna kretanja u evrozoni – ističe se u izvještaju. Glas Srpske
