BRISEL, Lideri 15 zemalja članica EU i Hrvatske, koji čine grupu pod nazivom “prijatelji kohezije”, sastali su se uoči vanrednog samita EU kako bi razmotrili situaciju u evropskom budžetu.
Sastanak, čiji je cilj vršenje pritiska na ključna evropska tijela da se ne dozvoli da predloženo smanjenje budžeta Unije utiče na sredstva iz kohezionih fondova, iz kojih se finansiraju projekti za smanjenje razlika između siromašnih i bogatih regiona EU, održan je juče u Briselu u organizaciji Evropskog parlamenta.
Ovaj sastanak je dio priprema za vanredni samit EU, koji će biti održan 22. i 23. novembra, na kojem bi lideri Unije trebali da se dogovore o budžetu za period od 2014. do 2020. godine.
Učesnicima sastanka obratili su se predsjednik Evropskog parlamenta Martin Šulc i predsjednik Evropske komisije Žoze Manuel Barozo. Uz Evropski parlament, sastanak zajednički organizuju premijeri Poljske i Portugala Donald Tusk i Pedro Koeljo.
Obraćajući se učesnicima skupa, Šulc je rekao da “rezanje budžeta EU može da bude popularno među nekim zemljama članicama, ali je apsolutno kontraproduktivno” i dodao da je Evropski parlament taj koji na kraju mora dati pristanak na bilo koji budžetski dogovor.
Rasprava o donošenju višegodišnjeg finansijskog okvira, koja se ovih dana vodi u evropskoj prijestonici, podijelila je učesnike debate u dvije grupe – sa jedne strane su “neto platioci” – zemlje članice Unije koje u zajedničku kasu uplaćuju više sredstava nego što ih povlače, a sa druge strane su “prijatelji kohezije”.
“Neto platioci”, koje u Briselu nazivaju i “prijatelji boljeg trošenja”, zalažu se da se evropska sredstva troše funkcionalnije, da se novac iz fondova usko veže sa ispunjavanjem jasno zadatih kriterijuma i ciljeva i da od toga ne smije da bude izuzeta ni kohezijska politika.
Za ostvarenje Višegodišnjeg finansijskog okvira, Evropska komisija je predložila sedmogodišnji budžet u visini od 1.033 biliona evra, što predstavlja nešto više od jedan odsto bruto nacionalnog dohotka. Od toga bi za fondove namijenjene kohezijskoj politici trebalo izdvojiti 376 milijardi evra.
Jedanaest zemalja “neto platioca” traže smanjenje budžeta u periodu od 2014. do 2020. godine za 100 milijardi evra, što iznosi oko pet odsto predloženog.
Kipar, koji predsjedava Savjetom EU u drugom semestru ove godine, predložio je da se prijedlog Komisije smanji za 50 milijardi evra, od čega bi se iz kohezionog fonda uzelo 12,5 milijardi, a iz fondova za poljoprivredu i ribarstvo oko 11 milijardi evra.
U raspravi o visini budžeta oštro su suprotstavljeni Evropska komisija, kao predlagač i Evropski parlament kao verifikator, sa jedne strane, i Savjet EU, koji okuplja zemlje članice, sa druge strane.
