SARAJEVO, Šest zemalja jugoistočne Evrope (SEE6) suočeno je sa naglim usporavanjem privrednog rasta u ovoj godini u uslovima pojačane neizvjesnosti u evrozoni, navodi se u novom izvještaju Svjetske banke koji je danas objavljen.
U izvještaju se kaže da u kratkoročnom periodu nekoliko zemalja mora do provede održivu fiskalnu konsolidaciju kako bi preokrenule nepovoljnu dinamiku duga i postavile osnovu za dinamičniji dugoročni rast.
Istovremeno, pred tim zemljama je obiman program strukturalnih reformi sa ciljem poboljšanja produktivnosti i konkurentnosti i reformisanja tržišta rada i javnog sektora.
“Poslije rasta od 2,2 odsto u 2011. rani pokazatelji ukazuju na to da će šest zemalja jugoistočne Evrope imati znatno sporiji rast od 1,1 odsto u 2012.”, rekao je vodeći ekonomista za zapadni Balkan u Svjetskoj banci i autor redovnog ekonomskog izvještaja za jugoistočnu Evropu Željko Bogetić.
Iako pad na jedan odsto znači naglo usporavanje, Bogetić naglašava da bi ovaj broj mogao biti i gori, u zavisnosti od razvoja situacije u vezi sa ekonomskom krizom u Grčkoj.
“Važno je napomenuti da ova osnovna projekcija pretpostavlja uredno rješavanje krize u Grčkoj i ograničavanje njenog daljeg širenja. Otuda i važnost jačanja fiskalnih i finansijskih amortizera u svim zemljama”, rekao je Bogetić na današnjoj konferenciji za novinare koja je posredstvom video-linka održana u Skoplju.
On je istakao da uz visok nivo javnog duga i finansijske pritiske, većina zemalja mora usvojiti obimne programe fiskalne konsolidacije.
“To je ključni izazov za politiku kod zemalja čiji omjer javnog duga prema BDP-u ubrzano raste“, kaže Bogetić, naglašavajući da ekonomska politika mora uspostaviti ravnotežu između potrebe za unapređenjem javnih finansija i smanjenjem makroekonomskih slabosti, s jedne strane, i unapređenjem ekonomske politike okruženja za investicije, rast i radna mjesta, s druge strane.
Finansijski sektor u SEE6 je i dalje relativno dobro pozicioniran, ali uz povišene rizike posebno s obzirom na visoka širenja “zaraze” grčke krize.
Stoga se ne može dovoljno naglasiti koliko je važno da vlasti nastave preduzimati proaktivne mjere kojima se od banaka zahtijeva izgradnja dodatnih amortizera i jačanje otpornosti sektora.
Kreatori politika moraju posebno uzeti u obzir tešku socijalnu situaciju i s tim u vezi trendove – zemlje SEE6 bilježe najviše stope nezaposlenosti i siromaštva u Evropi, navodi se u izvještaju.
Rast je bio slab i uglavnom nije bio praćen otvaranjem novih radnih mjesta tokom tek nastalog oporavka u periodu 2010/2011. Kako prema objektivnim tako i subjektivnim pokazateljima blagostanja, napredak u smanjenju siromaštva iz perioda prije krize se poništava, a srednja klasa je postala ugroženija.
U svjetlu mnogo umjerenijih izgleda za rast nego prije krize i visokih socijalnih pritisaka, vlade zemalja SEE6 treba da usvoje ambiciozniji i hitniji program strukturalnih reformi usmjerenih ka rastu i radnim mjestima.
Međutim, dugoročno gledano, zemlje SEE6 imaju istorijsku priliku da iskoriste evropski “voz konvergencije” – smanjenje dugoročnog jaza u prihodu po stanovniku u odnosu na razvijene “centralne” zemlje EU.
Sve zemlje koje su se već ranije uključile u EU prošle su kroz ovaj intenzivan proces “sustizanja”. Isti taj “voz” čeka i nove zemlje kandidate za ulazak u EU među zemljama SEE6, ali samo uz odgovarajuće politike i reforme. Srna
