BANJALUKA, U periodu od 1. 1. 2010. godine do 31. 7. na račun javnih prihoda RS uplaćeno je 1.026.757.000 KM javnih prihoda, od čega se na direktne poreze odnosi 1.021.433.000 KM ili 99 odsto, podaci su sa internet stranice Poreske uprave RS. Od tog iznosa, porez na platu iznosi 70,5 miliona KM i za oko četiri miliona KM manji je u odnosu na isti period prošle godine. Za prvih šest mjeseci ove godine prikupljeno je 79,6 miliona maraka poreza na dobit, koji je za dvadeset miliona maraka manji u odnosu na prvo polugodište 2009. godine. Porezi građana (porez na dohodak, porez na imovinu i slično) u odnosu na prošlu godinu zabilježili su blago povećanje, pa zaključno sa 31. 7. 2010. godine iznose 30,4 miliona KM. U prvih šest mjeseci ove godine prikupljeno je oko 663 miliona KM doprinosa, odnosno prihoda fondova socijalnog osiguranja koji su za oko deset miliona maraka manji u odnosu na isti period 2009. godine.
Jedna od bitnih reformi u oblasti direktnih poreza u RS u prethodnom periodu jeste izmjena načina oporezivanja dohotka, tako da je prelaskom na obračun plata po bruto principu privredni ambijent u Srpskoj postao uporediv s okruženjem, ističu u Ministarstvu finansija RS. Od 1. 1. 2009. godine porez na dohodak obračunava se i plaća po jedinstvenoj stopi od osam odsto na iznos koji se dobije kada se od razlike bruto dohotka i doprinosa oduzme neoporezivi dio dohotka, odnosno lični odbitak.
– Posmatrajući stope poreza na dohodak drugih zemalja u okruženju, vidi se da imamo najmanju stopu poreza na dohodak u regionu i u Evropi. Neoporezivi dio dohotka do avgusta ove godine bio je velk, odnosno 300 KM po osobi na mjesečnom nivou, što je iznad većine zemalja u okruženju i što je dodatno stvorilo povoljan poslovni ambijent. Neoporezivi dio dohotka od avgusta smanjen je na iznos od 250 KM mjesečno, ali je omogućeno neoporezivanje troškova pripremanja toplog obroka za one poslodavce koji imaju organizovanu ishranu u svojim restoranima, kao i troškova dostavljanja toplog obroka od strane lica koja su licencirana za takvu vrstu djelatnosti, u iznosu od najviše 77 KM mjesečno po zaposlenom radniku – navode u Ministarstvu finansija RS.
Pored neoporezivog dijela dohotka, poreska osnovica se umanjuje i za 30 odsto od 3.600 KM po osnovu ličnog odbitka po svakom izdržavanom članu uže porodice, iznos kamate plaćene na stambene kredite, iznos uplaćenog penzijskog doprinosa za dobrovoljno penzijsko osiguranje do 1.200 KM. Zbirna stopa doprinosa u RS, koja iznosi 30,6 odsto na bruto dohodak, gotovo je najmanja u regionu. U FBiH ona iznosi 41,5 odsto, u Srbiji 35,8 odsto, u Hrvatskoj 37,2 odsto i u Crnoj Gori 20 odsto.
– Pri prelasku na bruto model obračuna plata, budžet RS odrekao se prihoda od poreza na dohodak, jer je smanjena stopa poreza na dohodak sa deset odsto na osam odsto u korist prihoda fondova, kako bi opterećenje za privredu ostalo na istom nivou. Ovo je bilo od izuzetne važnosti u momentu kada se ekonomska kriza proširila i na privredu RS – ističu u Ministarstvu finansija RS.
Privrednici imaju različita mišljenja kada je u pitanju poreska politika u RS.
Nenad Malešević, direktor preduzeća “Frutella” iz Banje Luke, ocjenjuje da RS slijedi praksu evropskih zemalja, koje vode restriktivnu poresku politiku i na taj način utiču na poboljšaanje privrednog ambijenta.
– Afirmativno je to što u RS porez na dobit iznosi deset odsto, jer je to najmanja stopa ove vrste poreza u okruženju – kaže Malešević.
Radovan Pazurević, direktor preduzeća “Sanino” iz Dervente, smatra da bi poreska politika u RS mogla biti više naklonjena preduzećima.
– Preduzeća su opterećena kada su u pitanju porezi. Poreske stope trebalo bi da budu manje kako bi ostalo više sredstva za raspodjelu radnicima i tako bi se automatski poboljšao privredni ambijent – istakao je Pazurević.
Prema riječima Ranka Milića, predsjednika Unije udruženja poslodavaca RS, preduzeća se susreću s brojnim drugim nametima koji ne spadaju u poreze, ali koji otežavaju poslovanje.
– To su neke vrste pravnih usluga kao što je revizija koja je izuzetno skupa, zatim razne studije i analize koje su zakonski nametnute i koje dodatno otežavaju privređivanje – kazao je Milić.
Porez na dobit pravnih lica deset odsto
Oporezivanje dobiti pravnih lica u RS i stranih pravnih lica koja ostvaruju prihod u RS vrši se po stopi od deset odsto već od 1. 1. 2002. godine. Kod utvrđivanja poreske osnovice poreza na dobit, pored ostalog, u prihode se ne uključuju prihodi od dividende i učešće u dobiti koje primi pravno lice RS, zatim prihodi u obliku kamate od hartija od vrijednosti koje izda ili garantuje BiH, RS, FBiH, Brčko distrikt, jedinice lokalne samouprave i tako dalje i prihod od kamata na depozite u banci. Na ovaj način smo napravili dodatno rasterećenje u oporezivanju, ističu u Ministarstvu finansija RS.
Olakšice i u oporezivanju nepokretnosti
Prema Zakonu o porezu na nepokretnosti RS, čija primjena je prolongirana do 1. januara 2012. godine, oporezivanje nepokretnosti vršiće se po tržišnoj vrijednosti nepokretnosti i po stopi koju utvrđuju skupštine opština i gradova u rasponu od 0,05-0,5 odsto. Zakonom je omogućeno umanjenje poreske osnovice za sve nepokretnosti koje predstavljaju prebivalište domaćinstva poreskog obveznika, što je dodatno rasterećenje u odnosu na sadašnji zakon o porezima na imovinu. Značajna su i oslobađanja koja stimulišu vlastitu poljoprivrednu proizvodnju i obradu poljoprivrednog zemljišta. Lokalne zajednice će moći voditi vlastitu politiku oporezivanja nepokretnosti i razvojnu politiku, jer imaju mogućnost oslobađanja poreza za deficitarne proizvodno-zanatske djelatnosti. Od januara 2012. godine ukida se porez na prenos nepokretnosti. Fokus
Porezi najmanji u regionu
