VAŠINGTON, Američki sindikati podržani od Demokratske partije poveli su bitku protiv svojih konzervativnih protivnika – i izgubili.
Bojište je bilo u državi Viskonsin, koja, na prostoru dva puta većem od Srbije, ima 5,7 miliona stanovnika. Povod je odluka mladog i ambicioznog republikanskog guvernera Skota Vokera (45), glavnog nosioca izvršne vlasti, da u cilju rješavanja lokalne budžetske krize – deficita od 3,5 milijardi dolara – eliminiše neka sindikalna prava na kolektivno pregovaranje zaposlenih u javnom sektoru, to jest svih koji su na platnom spisku države.
To je sproveo još prije godinu i po dana, što je izazvalo masovne proteste. U prestonici, Medisonu, održavani su mitinzi i sa po 100.000 učesnika, što je na kraju iznudilo referendum o opozivu guvernera.
To je obavljeno u utorak i kada su glasovi prebrojani pokazalo se da je guverner opstao, i to ubjedljivo: protiv opoziva je bilo 53 odsto a za smjenu 46 odsto izašlih birača. To znači da je savez lokalnih sindikata, kome je u pomoć priskočio i najveći nacionalni, AFL-CIO, uz političku podršku Demokratske partije i naklonost predsjednika Baraka Obame – isto tako uvjerljivo izgubio.
Ovo glasanje je protumačeno i kao svojevrsna proba za novembarske predsjedničke i parlamentarne (kongresne) izbore, a prije svega kao provjera novih pravila ustanovljenih presudom Vrhovnog suda iz 2010, po kojima američki tajkuni mogu da troše neograničeno za izbor nekog kandidata, odnosno poraz drugog.
Udruženi sindikati su za ovu priliku angažovali oko 50.000 volontera koji su pokucali na 1,4 milion vrata da objasne zašto treba smijeniti guvernera Vokera i sa istim ciljem okrenuli 1,8 miliona telefonskih brojeva žitelja Viskonsina.
Ali, na kraju su ipak presudile – pare. Dok su zagovornici smjene prikupili oko 18 miliona dolara, štab guvernera je na raspolaganju imao 47 miliona, uglavnom od velikih donatora, milijardera kao što su braća Kouk, vlasnici druge po veličini privatne kompanije u Americi (inače 16. na listi 500 najvećih koju sastavlja magazin „Forčn”). Te pare su uglavnom potrošene za TV izbornu propagandu, koja se i ovdje smatra najdjelotvornijom.
Žitelji Viskonsina su se u stvari, koliko o guverneru, izjašnjavali i o pravima zaposlenih u državnoj upravi (od činovnika, preko policajaca, vatrogasaca, ljekara i medicinskih sestara do prosvjetara) koji se inače u Americi smatraju privilegovanijim od onih čiji su poslodavci kapitalisti. Imaju naime bolje penziono i zdravstveno osiguranje, regulisano usklađivanje plata sa inflacijom, a do najnovije krize i sigurnija radna mjesta.
Ishod je međutim pokazao da birači nisu bili voljni da zbog toga mijenjaju guvernera, pa je tako propala i glavna zamisao koalicije sindikata i demokrata: da se konzervativcima širom zemlje pošalje poruka da postoji „crvena linija” kad je riječ o pravima radnika javnog sektora (koji je glavna baza sindikata).
Koliko je međutim ovo opomena Obami i njegovoj partiji za novembar? Uprkos republikanskom guverneru, Viskonsin je tradicionalno „plava” država, u kojoj je republikanski kandidat za predsjednika gubio na svim izborima od 1984. Takvo je raspoloženje neokrnjeno: istraživanja pokazuju da Obama tamo vodi ispred Mita Romnija sa 52 prema 44 odsto. Čak 17 odsto onih koji su se u utorak opredijelili za Vokera, izjavilo je da će glasati za Obamu.
Pa ipak, poruka poslata na Obaminu adresu je nedvosmislena: sindikati mu u novembru možda neće biti od one pomoći koju priželjkuje, a uticaj novca na birače je veći nego što se strahuje. Politika
