BANJALUKA – Političke stranke u BiH finansiraju se iz budžeta svih nivoa vlasti u BiH, a dodatno iz članarina, priloga i donacija. U periodu 2016-2019. godina iz javnih bužeta izdvojeno je preko 75 miliona KM za finansiranje političkih stranaka u BiH, a pojedine političke stranke su na godišnjem nivou dobijale i preko tri miliona KM javnih sredstava. Utrošak navedenih sredstava stranke pravdaju kroz izvještaje koje dostavljaju Centralnoj izbornoj komisiji (CIK).
U cilju informisanja javnosti na koji način političke stranke troše javna sredstva, sredstva svih građana, Centri civilnih incijativa (CCI) kreirali su bazu podataka sa pregledom nalaza revizija finansijskih izvještaja političkih stranaka koja je dostupna svim građanima na specijalizovanom news portalu Revizije info, odnosno, putem linka http://revizije.info/finansiranja-politickih-partija/.
Ova baza, kao jedna od tri postavljene na tom portalu (druge dvije posvećene su finansijskim revizijama institucija u BiH i revizijama učinka), sadrži infomacije o dostavljenim finansijskim izvještajima političkih stranaka, izvorima finansiranja, nalazima revizije, broju prekršenih zakonskih odredbi i stranaka koje su kršile zakone, broju datih nalaza i preporuka, kao i izrečene novčane sankcije, za period 2016-2019. godine, te izrečene administrativne mjere zaključno sa 2021. godinom (zabrana učešća na izborima ili prijedlog za brisanje iz sudskog registra onima koji su zakon prekršili).
Centralna izborna komisija BiH svake godine obavlja reviziju dostavljenih finansijskih izvještaja političkih stranaka. U posmatranom četverogodišnjem periodu 2016-2019. godina izvršeno je 489 revizija političkih subjekata.
Prema podacima Centralne izborne komisije, unesenim u bazu http://revizije.info/finansiranja-politickih-partija/ , kod samo devet odsto političkih stranaka nije utvrđeno kršenje odredaba Zakona o finansiranju političkih stranaka, dok je za 54 odsto političkih stranaka utvrđeno kršenja odredaba Zakona o finansiranju političkih stranaka i Izbornog zakona BiH za koja postoji osnova za utvrđivanje odgovornosti, te sankcionisanje nakon provedenog postupka. Na osnovu utvrđenih nepravilnosti, Centralna izborna komisija izrekla je novčane kazne političkim strankama u ukupnom iznosu od 635.750 KM.
Zaključno sa 2020. godinom, podneseno je i preko 90 prijava nadležnim organima SIPA-i, Poreskoj upravi, Tužilaštvu i entitetskim revizorskim uredima, zbog indicija i osnovane sumnje u utaju poreza, zloupotrebe javnih sredstava, nepodnošenja finansijskih izvještaja i uskraćivanja pristupa prostorijama kako bi se izvršila revizija.
Zabrana kandidovanja na izborima tokom 2016. godine izrečena je za šest političkih subjekata, 2018. za 22, a 2020. za 18 . Za 28 političkih stranaka CIK je predložio zabranu učešća na Opštim izborima 2022. Brisanje iz registra političkih stranaka na zahtjev CIK-a izrečeno je za šest političkih subjekta tokom 2017., za tri tokom 2018, za dva subjekta tokom 2019. i jednog tokom 2020. Najveći broj brisanja iz registra političkih stranaka na zahtjev CIK-a desio se 2021. godine, kada je izbrisano 13 političkih stranaka.
Detaljniji prikaz sankcionisanih subjekata, kao i svih podataka o provedenim revizijama političkih partija u BiH u periodu 2016-2019. godina, dostupan je putem baze Revizija finansiranja političkih stranaka u BiH http://revizije.info/finansiranja-politickih-partija/, saopšteno je iz CCI.
CAPITAL
