BANJALUKA – Moratorijum na otplatu kredita i druge olakšice u bankama i mikrokreditnim organizacijama (MKO) mogu da dobiju samo klijenti čiji su prihodi smanjeni uticajem virusa korona. Za stanovnike RS kojima nisu smanjeni prihodi, ali su im smanjeni ukupni prihodi domaćinstva, smatra se da ispunjavaju uslove za odobravanje posebnih mjera, pojasnila je Agencija za bankarstvo Republike Srpske, prenosi CAPITAL.
Agencija je, uzimajući u obzir trenutnu vanrednu situaciju u RS usvojila odluke privremenim mjerama banaka i MKO za ublažavanje negativnih ekonomskih posljedica uzrokovanih virusnim oboljenjem COVID-19. O mjerama banaka CAPITAL je pisao u tekstu „Agencija dala na volju bankama kome će stopirati otplatu kredita“. U međuvremenu je Agencija, u petak, donijela odluku o mjerama MKO.
„Navedenim propisima je definisano da za vrijeme trajanja stanja vanredne situacije/vanrednog stanja, banke i MKO mogu klijentima odobriti privremeni moratorijum najduže do prestanka navedenog stanja“, naglasili su u Agenciji.
Dodali su da se taj privremeni moratorijum odobrava kako bi banke i MKO, u međuvremenu, dogovorile sa klijentima najadekvatnije posebne mjere koje im mogu odobriti.
„Tokom navedenog moratorijuma klijenti neće plaćati obaveze po osnovu glavnice i kamate koja se obračunava tokom tog perioda, te će banke i MKO dogovoriti sa klijentima način izmirenja tih obaveza u narednom periodu u zavisnosti od mogućnosti klijenta za njihovu otplatu“, navode iz Agencije.
Zahtjev za privremeni moratorijum se, usljed stanja vanredne situacije, ne mora podnositi u pisanom obliku već se može podnijeti elektronskom poštom, putem internet stranice, SMS porukom…, a banka i MKO može odobriti isti i samoinicijativno ako ocijeni da klijenti nisu bili u mogućnosti da podnesu zahtjev.
„Napominjemo da samo u slučaju privremenog moratorijuma, usljed stanja vanredne situacije, nije potrebno formalno potpisivanje aneksa ugovora o kreditu“, ističu u Agenciji.
Tokom trajanja privremenog moratorijuma, banke i MKO će dogovoriti sa klijentima koje od posebnih mjera mogu da odobre klijentima.
Posebne mjere ili kombinacije posebnih mjera su:
- moratorijum, odnosno odgoda u otplati obaveza klijenta u maksimalnom trajanju od 6 mjeseci,
- grejs period za otplatu glavnice kredita u slučaju kredita koji se otplaćuju anuitetno na period od najduže 6 mjeseci (tokom grejs perioda klijent plaća obračunatu kamatu, ali ne i glavnicu),
- produženje krajnjeg roka za otplatu kredita koji se otplaćuju anuitetno,
- produženje roka dospijeća kredita sa jednokratnim dospijećem, uključujući i revolving kredite, prekoračenja po transakcionim računima, kreditne kartice i slično na period od najduže 6 mjeseci, pri čemu bi klijenti tokom tog perioda mogli koristiti i dio izloženosti koji je bio neiskorišćen na dan modifikacije,
- odobravanje dodatnog iznosa izloženosti za potrebe prevazilaženja njegovih trenutnih poteškoća sa likvidnošću,
- druge mjere sa ciljem olakšavanja izmirivanja kreditnih obaveza klijenta i održavanja poslovanja klijenta.
Klijenti će za potrebe odobrenja prethodno navedenih posebnih mjera biti u obavezi da potpišu aneks ugovora o kreditu, te je stoga neophodna i prethodna saglasnost žiranata, jemaca ili sudužnika.
„Posebno ističemo da pravo na odobrenje posebnih mjera koje banka i MKO odobrava imaju samo klijenti čija je kreditna sposobnost pogoršana, odnosno čiji su izvori za otplatu smanjeni i time im je onemogućeno ili će biti onemogućeno izmirivanje obaveza prema banci, a zbog negativnog uticaja izazvanog pandemijom korona virusa“, naglasili su u Agenciji.
Dakle, pravo na posebne mjere mogu ostvariti samo klijenti koji su direktno ili indirektno pogođeni negativnim ekonomskim posljedicama uzrokovanim pojavom korona virusa.
„Na primjer u slučaju fizičkih lica, posmatraju se ukupni prihodi domaćinstva, odnosno ukoliko klijentu banke, odnosno mikrokreditne organizacije nisu smanjeni prihodi, ali ukupni prihodi domaćinstva su značajno smanjeni i to utiče na mogućnost izmirivanja obaveza prema banci, odnosno mikrokreditnoj organizaciji smatra se da su ispunjeni uslovi da se klijentu odobre posebne mjere“, naveli su u Agenciji za bankarstvo.
Banke i MKO dužne su da donesu Program posebnih mjera koje će odobravati klijentima i da ih objave na svojoj zvaničnoj internet.
CAPITAL: Svjetlana Šurlan