VAŠINGTON/NJUJORK, Snižavanje suverenog kreditnog rejtinga SAD za jedan stepen, zbog budžetskog deficita i rastućeg dužničkog opterećenja, vjerovatno će dovesti do povećanja troškova pozajmica američke vlade, kompanija i potrošača, ocijenili su danas analitičari u Vašingtonu.
Nakon što je rejting SAD smanjen na AA+, u vrhunskoj kategoriji AAA ostaje 18 zemalja – Velika Britanija, Švajcarska, četiri skandinavske zemlje (osim Islanda), Austrija i Njemačka, Holandija, Francuska, Kanada, Australija, Singapur, Hongkong, kao i mali ali bogati Luksemburg, Lihtenštajn, ostrva Džersi i Hernsi.
SAD su sada u istoj kategoriji sa Novim Zelandom i Belgijom, i kao što to obično biva u sličnim situacijama, saopštenja o snižavanju rejtinga propraćena su oštrim komentarima sa različitih strana.
Američko ministarstvo finansija je ukazalo na grešku analitičara u proračunu nivoa državnog duga od dvije milijarde dolara, dok agencija odgovara da je sniženje rejtinga bilo njena građanska obaveza.
Dok se prašina oko smanjenja kreditnog rejtinga ne slegne, američki mediji ukazuju na moguće posljedice ovog koraka za SAD i druge zemlje, američke korporacije i uopšte kreditne rejtinge. Kao prvo, “skliznuće” zemlje sa AAA na AA+ i niže, nije česta pojava, ali je bilo presedana (najizrazitiji slučajevi su Japan, Italija i Irska).
Bilo je i povratka u izabranu kategoriju nakon uređenja finansija (Australija i Kanada). Ukoliko SAD bar djelimično ponove uspjehe klintonovske politike 1994-2000, snize državni dug i urede penzioni sistem, mogle bi da povrate rejting, što su Australija i Kanada uspjele za manje od deset godina.
Kao drugo, automatski će se sniziti rejtinzi najboljih po pitanju kreditne sposobnosti američkih država i kompanija. Sniženje rejtinga sa idealnog na vrlo dobar ne povećava obavezno i kamate na dug države zajmoprimaoca, jer one zavise od brojnih faktora. Realno, posljedice u dugoročnoj perspektivi osjetiće američke korporacije sa rejtingom AAA (ADP, Džonson&Džonson, Majkrosoft i Ekson) kao i 11 država u toj kategoriji.
Problemi će se, kao treće, pojaviti i u zemljama sa viškom kapitala i velikim stabilizacionim fondovima i deviznim rezervama, od Kine, Tajvana i Katara do Rusije i Norveške.
Tri najveća svjetska dužnika (SAD, Japan i Italija) imaju rejtinge niže od idealnih, a rezervni fondovi i bankarski kapital se plasiraju prvenstveno u nerizične instrumente. Kreditna sigurnost zahtjeva ulaganja u obveznice u drugim valutama (evro, švajcarski franak, funta, jen) i preuzimanja njihovog valutnog rizika. Mogući su problemi i u fondovima monetarnog tržišta, koji zahtijevaju ulaganja samo u AAA, tako da je moguće da regulatori odluče i da je rejting AA+ prihvatljiv. Kao četvrta posljedica je pojava sumnje u osnove teorije o finansijama.
U svakom udžbeniku o finansijama, državne obveznice SAD su nerizična aktiva, a sada je taj aksiom uzdrman. Ukoliko ne postoji bezrizična aktiva ne može se vjerovati u većinu teorija i formula, tako da će naučnici i analitičari najvjerovatnije morati da revidiraju koncepciju upravljanja rizicima i uloge rejting agencija, čije je poslovanje već duže vrijeme na udaru kritike.
Na kraju, SAD uvijek teško doživljavaju poraz, a gubitak rejtinga AAA je očigledan krah. Za sada nije jasno ko će biti proglašen za krivca – Obama ili njegovi republikanski oponenti. Sudeći po svemu, pitanje ko je proćerdao kreditni rejting biće jedno od ključnih u izbornom ciklusu 2011-2012. godine.
Američki ekonomista i dobitnik Nobelove nagrade za ekonomiju 2008. godine Pol Krugman navodi da je Amerika nesigurna zbog svoje politike a ne budžeta. SAD, smatra on, ima mnogo veće troškove zdravstvene zaštite od bilo koje razvijene zemlje, uz veoma niske poreze.
“Ukoliko bi se makar djelimično približili međunarodnim standardima u ovim sektorima, naši budžetski problemi bi bili riješeni”, tvrdi ovaj istaknuti ekonomista.
Profesor Njujorškog univerziteta Nurijel Rubini, koji je prvi predskazao krizu 2008. godine, upozorava da odluka S&P, donijeta u vrijeme ozbiljnog pada na tržištima i sveukupne nemoći ekonomije, samo povećava šansu za drugi zamah recesije. Tanjug
2 komentara
Molimo Vas da pročitate sledeća pravila prije komentarisanja:
Komentari koji sadrže uvrede, nepristojan govor, prijetnje, rasističke ili šovinističke poruke neće biti objavljeni. Nije dozvoljeno lažno predstavljanje, ostavljanje lažnih podataka u poljima za slanje komentara. Molimo Vas da se u pisanju komentara pridržavate pravopisnih pravila. Komentare pisane isključivo velikim slovima nećemo objavljivati. Zadržavamo pravo izbora i skraćivanja komentara koji će biti objavljeni. Mišljenja sadržana u komentarima ne predstavljaju stavove poslovnog portala CAPITAL.ba. Komentare koji se odnose na uređivačku politiku možete poslati na adresu [email protected]
AAA i AA+ su u istoj korpi kreditnog kvaliteta i za suvereni dug rizik iznosi 0. Prema tome nema ni govora o snižavanju rejtinga korporacijama, barem što se tiče rizika jer će ostati u grupi od 20%
Zbog dominantne uloge dolara svih ovih godina, Amerikanci su dugo mogli da žive iznad svojih mogućnosti, a da i dalje imaju najveći rejting.
Čak i sada, kada je dug toliko veliki da mnogi misle da nikad neće biti isplaćen, Ameri su toliko oholi da misle da kapital nema gdje da ode osim da bude kod njih, bez obzira koliko to bilo rizično. To je stav tipičnog bahatog svjetskog finansijskog monopoliste koji misli da može vječno da živi na račun drugih.
Mislim da bi mnogi vlasnici američkog duga mogli ostati kratkih rukava, slično kao i vlasnici grčkog duga.
Tu onda ulaze u igru razni radikalni scenariji, od duboke recesije, promjene političkog sistema, nacionalizacije, pa čak i rata širokih razmjera.