LONDON, Dužnički i budžetski problemi evropskih zemalja mogli bi da isprovociraju najveće potrese na globalnom tržištu kapitala u posljednjih sto godina, upozorava kompanija “Evolution Securities Ltd”.
Stručnjaci te kompanije posebno ukazuju na opasnost koja dolazi iz zemalja zone evra koje nisu u stanju da riješe probleme državnog duga i budžetskog deficita.
Odluka Evropske unije i Međunarodnog monetarnog fonda (MMF) da odobre 110 milijardi evra pomoći Grčkoj nije investitorima vratila vjeru u stabilnost tržišta, kažu analitičari britanske kompanije.
Oni ističu da je nastavljeno povlačenje kapitala sa tržišta državnih obveznica evropskih zemalja sa visokim državnim dugom, a ponovo su poskupili i kreditni svop za obveznice Grčke, Španije, Portugalije i Italije, dok se vrijednost evra srozala na minimum od marta 2009. godine.
“Na tržištu kapitala mogla bi da se pokrene najveća finansijska kriza u posljednjih sto godina”, upozorava direktor sektora za strategiju na kreditnom tržištu u “Evolution” Hari Dženkins, a prenosi agencija Blumberg.
EU će morati da preduzme nove mjere kako bi spriječila dalji pad tržista, a jedino što je sada moguće je da se obrati Evropskoj centralnoj banci (ECB) sa molbom da osigura sredstva i otkupi državne obveznice problematičnih zemalja, uključujući Grčku, tvrdi Dženkins.
Najvjerovatnije je da će ECB otkupljivati dužničke hartije na sekundarnom tržištu, ali u slučaju Grčke moguć je sporazum prema kome bi centralna banka članica “evrolenda” finansirala predstojeće izmirivanje dužničkih obaveza Atine, smatra analitičar ING Groep NV Padrajk Harvi.
Kupovina vladinih obveznica će za ECB biti identično “primjeni nuklearnog oružja – ostaviće mrlju na bančinu političku reputaciju i pogoršati odnos njene aktive i obaveza”, smatra Harvi, dodajući međutim, da je izgleda to ipak posljednja šansa da se finansijska sitaucija u evrozini dovede u red.
“Samo ECB može da naštampa dovoljno evra kako bi spasla cio sistem”, kaže Harvi.
“Jedna od varijanti je da vlade evropskih zemalja primoraju investitore na domaćem tržištu da otkupe državne obveznice, ili jednostano sačekaju da situacija počne da se popravlja sama od sebe”, ironično primjećuju analitičari.
ECB nije spremna da čeka da problem sam po sebi splasne i poziva na akcije. Finansijska kriza u Grčkoj može da ima ozbiljne posljedice po zemlje zone evra i kontinetalno tržišta kapitala, smatra čan savjeta ECB i predsjednik Bundesbanke Aksel Veber.
Agencija Blumberg navodi da je Veber iskoristio ovaj argument kako bi ubijedio parlament da odobri učešće Njemačke u finansijskoj pomoći Grčkoj, smatrajući da je učešće Berlina u programu za spasavanje Atine opravdano.
“Bankrot Grčke u krajnje nestabilnoj situaciji predstavlja veliki rizik za stabilnost valutne unije i finansijski sistem zone evra”, uvjeren je Veber.
Komesar Evropske unije za monetarnu i ekonomsku politiku Oli Ren je istakao nedavno da će 110 milijardi evra biti dovoljno za rješavanje suštinskih problema Grčke.
Ren kao i mnogi drugi predstavnici EU je uvjeren da će Grčka morati postepeno da se vraća na finansijska tržišta, kako bi na kraju uspjela samostalno da živi.
Zvaničnike EU sada najviše zabrinjava visoki nivo budžetskog deficita u cijeloj zoni evra, posebno u “perifernim” članicama monetarne unije, kao što su Španija i Portugalija.
Ren je, međutim, visoko ocijenio konkretne mjere na smanjenju deficita budžeta koje preduzima Portugalija i uzgred rekao da EU ne planira finansijsku pomoć za Španiju.
“Nema potrebe da se ponudi takva finansijska podrška. Grčka je jedini i izdvojen slučaj za EU, jedina zemlja učesnica koja je niz godina falsifikovala svoje statističke podatke”, ističe Ren.
Moguće je, prema objašnjenju nekih analitičara, da ekonomija EU izvuče i neku vrstu koristi zbog dužničke krize koja već mjesecima potresa Grčku.
Podršku proizvođačima i izvoznicima u evrozoni pruža oslabljena evropska valuta. Evropske kompanije povećavaju proizvodnju, zahvaljujući većim porudžbinama iz svijeta zbog oporavljene potrošačke tražnje.
Evropska komisija je zato čak povećala procijenu rasta bruto domaćeg proizvoda regiona za ovu godinu na 0,9 odsto sa ranije prognoziranih 0,7 procenata.
Ekonomija zone evra će 2011. godine, prema očekivanjima, zabilježiti rast od 1,5 odsto. Blumberg podsjeća da je pad BDP regiona u prošloj godini iznosio 4,1 odsto. Tanjug
