BANJALUKA, Narodna skupština RS usvojila je Zakona o izmjenama Zakona o notarima kojim se notarima oduzima pravo da učestvuju u utvrđivanju notarske naknade, što je suprotno propisima u svim državama regiona i više od 70 država svijeta, a smatraju pravnici, i suprotno Ustavu RS.
.
Narušena ravnopravnost
Zakon o notarima je do sada polazio od toga da je notar samostalni preduzetnik i da notarska komora kao strukovno udruženje određuje visinu nagrade za rad notara, dakle, da ne prima državnu platu.
Položaj notara u vezi nadležnosti utvrđivanja tarife za nagradu za rad bi se mogao usporediti sa položajem računovođa koji putem Saveza udruženja računovođa imaju javno ovlaštenje za izdavanje certifikata za rad računovođa. Vlada utvrđuje njihovu tarifu uz saglasnost Saveza udruženja računovođa.
Prema Zakonu o zdravstvenim komorama utvrđivanje cijena zdravstvenih usluga i ugovaranje istih vrši zdravstena komora sa Fondom zdravstvenog osiguranja.
Ako bi se poredili sa računovođama, ljekarima i drugim licima sa javnim ovlaštenjima, notari više nisu ravnopravni sa drugim privatnicima koji imaju javna ovlaštenja.
Umjesto „Tarifu o nagradama i naknadama utvrđuje Notarska komora, a saglasnost daje ministar pravde“, novim Zakonom „Notari imaju pravo na nagradu i naknadu za svoj rad u visini i na način uređen Uredbom o određivanju nagrada i naknada notarima u Republici Srpskoj, koju, na prijedlog ministra, donosi Vlada Republike Srpske“.
Notari su bezuspješno predlagali i kompromisno rješenje, da se Pravilnik o nagradama i naknadama notarima donosi ministar pravde, a prethodnu saglasnosti daje Notarske komora.
Prema zakonima u Makedoniji, Sloveniji, Hrvatskoj, Crnoj Gori i Federaciji BiH, u koje je smo imali uvid, Notarska komora je nezaobilazna u utvrđivanju notarske naknade.
.
Notari zaprepašteni
“Ovo je potpuno iznenađujući politički i pravni potez okrenut prema zakonodavcu koji je u direktnoj suprotnosti sa Ustavom Republike Srpske. Istovremeno je u suprotnosti sa Evropskom konvencijom o zaštiti ljudskih prava i na kraju, što nije nimalo bez značaja, u suprotnosti je sa dugovjekovnom ustaljenom pravnom praksom u svim zemljama u kojima postoji notarijat latinskog tipa”, kaže za Capital predsjednica Notarske komore Irena Mojović.
Ona ističe da ne postoji nigdje pravno rješenje gdje se notarima od strane države određuje tarifa, bez učešća njihove notarske komore.
“Svuda u svijetu gdje postoji notarijat ovakvog tipa notari su najbolji savjetodavci ne samo građanima, nego i svojoj Vladi. Notari su služba koja na najbolji način stvara pravnu sigurnost u pravom poretku. Oni su najbolji garant uvođenja i jačanja pravne države u svakoj zajednici. Notari su nepristrasna i nezavisna pravna struka, visoko rangirana na društvenoj ljestvici. Vidite da Evropska unija insistira na uspostavljanju notarijata u svim zemljama koje žele da uđu u njen sastav. To je prosto pravno naslijeđe Evrope. Mi smo se u Republici Srpskoj na najbolji način vratili tom pravnom naslijeđu”, ističe Mojović.
Notari su, kaže Mojović, slobodna pravna profesija, koja unosi svoj privatni kapital i svoje znanje i dugogodišnju pravnu praksu da bi obavljala ovu djelatnost i od nje se izdržavala. Država se svuda tamo gdje je uvela notarijat latinskog tima rasteretila od ogromnih troškova u budžetu koji su sada pali na notarsku službu. Država se rasteretila od svih mogućih grešaka i pravnih posljedica koje bi mogli da urade njeni službenici kada bi radili mnoge poslove koje sada rade notari.
“Zbog tog preduzimačkog karaktera notarske službe ona ima ustavno pravo i pravo prema međunarodnim standardima i konvencijama da samostalno i u sporazumu sa Vladom uređuje svoju tarifu. Oduzimanjem nadležnosti Notarskoj komori za utvrđivanje tarife, notarijat bi prestao biti notarijat“, ističe predsjednica Notarske komore.
.
Država se oslobodila odgovornosti
Ona dodaje da je Zakonom o notarima naglašena odgovornost notara, kao javnih službenika, prilikom obavljanja javne službe u koju su uložili, uglavnom, osim svog stručnog znanja i cijelu svoju imovinu.
„Jedan od razloga prenosa državnih nadležnosti na notare je rasterećenje državnog budžeta. Notari sami svojim ličnim sredstvima obezbjeđuju uslove rada notarske kancelarije, opremaju notarske kancelarije, plaćaju zaposlene u notarskim kancelarijama, snose znatne troškove arhiviranja predmeta i sve materijalne troškove vezane za funkcionisanje notarske kancelarije. Zbog preventivne uloge notara na sprečavanju budućih sporova u vezi ugovora, evidentno je da se funkcionisanjem notarske službe smanjuje broj sporova povodom prometa nekretnina, imovinskih porodičnih odnosa i odnosa članova privrednih društava. Time se znatno smanjuju troškovi rada sudova, dakle, znatno se smanjuje trošenje iz budžeta“, ističe Mojović.
Interes države je, takođe, da država ne odgovara za štetu koja može nastati trećim licima prilikom rada javnog službenika, jer notar nije državni organ, nego javni službenik i istovremeno samostalni preduzetnik, koji svojim sredstvima finansira tu javnu službu i sam materijalno odgovara za štetu trećim licima, koju on prozrokuje lično, kao i za štetu koju prouzrokuje notarski pomoćnik i svako zaposleno lice u njegovoj notarskoj kancelariji.
.
Suprotno Ustavu
„Položaj notara, kao privatnih preduzetnika, obezbjeđuju osnovna načela privređivanja uspostavljena odredbom člana 50. Ustava Republike Srpske. Prema toj odredbi, ekonomsko i socijalno uređenje zasniva se na ravnopravnosti svih oblika vlasništva i slobodnom zarađivanju, samostalnosti preduzeća i drugih oblika zarađivanja u stjecanju i raspodjeli dobiti i slobodnom kretanju robe, rada i kapitala u Republici kao jedinstvenom ekonomskom prostoru”, kažu u Notarskoj komori.
.
Namješteni dokazi o plati od 11 hiljada KM
U Notarskoj komori demantuju informacije o velikim zaradama notara.
Komentarišući informaciju iz medija da je prosječna plata notara 11 hiljada KM, Mojović za CAPITAL otkriva kako se došlo do tog “prosjeka” plate koji je na noge podigao javnosti i pokrenuo talas kritike protiv ove profesije.
“Nazvala sam kao predsjednik Notarske komore firmu Development studio Sarajevo. Ta firma drži portal Posao.ba. Maglajlija Vedranom referent rekla mi je da oni vrše istraživanje, a koncept istraživanja je da građani anonimno unose podatke o platama. Tako su oni od 22 građanina koji su se predstavili kao notari bez imena, anonimno i ukucali podatke o svojim platama, koji podaci, kad se pritisne označeno mjesto, idu automatski na obračun prosjeka.
Pročitani su mi uneseni podaci koje su unijeli navodno notari iz Federacije BiH, ali ni jedan “notar” iz Republike Srpske.
Navodni anonimni notari su ukucali slijedeće podatke:
4 navodna anonimna notara unijelo je platu od po 4000,00 KM
3 navodna anonimna notara su unijela platu svaki po 5150,00 KM (tri notara ne mogu imati platu svaki baš tačno po 5150,00 KM, pa vidi se da je to jedna osoba unosila i da je namješteno)
3 navodna anonimna notara po 12.000,00 KM
2 navodna anonimna notara po 16.000,00 KM
4 navodna anonimna notara po 18.000,00 KM
6 navodna anonimna notara po 19.000,00
Tako su dobili prosjek od oko 11.000,00 KM
Kaže da se maksimalno može unijeti iznos mjesečne plate od 50.000,00 KM. Izjavili su da su taj program kupili od jedne slovačke firme po imenom: “Profesija SK”. Ove informacije daju kao saopštenja svaka 2 mjeseca, a novine ih preuzimaju i dalje objavljuju. Predlaže rješenje problema oko svih tih neistina na slijedeći način:
Notari sada treba da ukucaju na taj portal svoje tačne podatke takođe anonimno, znači mogu i netačne, pa da prosjek bude manji, pa će oni to objaviti, a novine će uzeti tu novu informaciju i dati u javnost. Hoćemo li sad mi svi stvarni notari anonimno popunjavati te podatke masovno sa tačnim ili netačnim podacima o našim platama?”. kaže Mojović.
.
Visina naknade
Notarska komora ukazuje na nesrazmjeran odnos notarske tarife i sudske t
akse koja je znatno veća od notarske tarife i advokatske tarife i čak besplatne pravne pomoći u slučaju kad ona prestane biti besplatna, koja je takođe znatno veća od notarske tarife.
.
CAPITAL prvi objavljuje uporednu tabelu sa visinama notarske tarife, sa advokatskom tarifom i sudskom taksom.
.
PREUZMITE TABELU:
UPOREDNI POKAZATELJI VAŽECIH TARIFA ZA POSLOVE U VEZI NEKRETNINA
.
Autor: CAPITAL.ba
