BANJALUKA, Republika Srpska u 2012. godini ponovo je ušla u recesiju, što je prvenstveno rezultat pada industrije, poljoprivrede i građevinarstva, a brzina ekonomskog oporavka zavisiće od reformskih mjera koje domaće vlasti budu preduzele u međuvremenu.
Navodi se to u najnovijem ekonomskom monitoru Udruženja ekonomista RS SWOT, u kojem se ističe da 2013. nosi neizvjesnost.
U izvještaju se dodaje da je tokom ove godine došlo do povećanja spoljnotrgovinskog deficita, stope nezaposlenosti, ali i broja penzionera.
– Ekonomsko usporavanje koje je obilježilo cijelu godinu uvelo je RS i u “statističku recesiju” na kraju prvog polugodišta 2012. godine, iako je ona, barem u efektivnom smislu, odavno prisutna – navodi se u monitoru i dodaje da su pozitivni rezultati tercijarnog sektora koliko-toliko ublažili ukupnu ekonomsku kontrakciju.
Naglašava se da su rast nezaposlenosti, te smanjenje životnog standarda i kupovne moći stanovništva u najvećoj mjeri posljedice nedostatka privredne aktivnosti.
Dodaje se da je Vlada predložila opravdane mjere smanjenja plata u javnom sektoru.
– Ranije smo upozoravali kako na visoke plate u javnom u odnosu na uporedive pozicije u privatnom sektoru, tako i na visok udio broja zaposlenih u javnom sektoru u odnosu na ukupan broj zaposlenih – navodi se u monitoru i dodaje da trenutno oko 28,5 odsto zaposlenih u RS radi u Vladi i vladinim institucijama, što je među najvećim procentima u Evropi.
– U ovaj podatak nisu uračunati zaposleni u javnim preduzećima, kod kojih je takođe izražen problem prezaposlenosti. RS je i rekorder po visini razlike između plata u javnom i privatnom sektoru – navodi se u monitoru.
Smanjenje plata ne treba gledati samo kao jednokratnu mjeru uštede, već priliku da se sistematski smanji premija koju trenutno ima posao u javnom u odnosu na privatni sektor.
Kada su u pitanju buyet i Ekonomska politika za iduću godinu, SWOT navodi da su nepovoljna makroekonomska kretanja u 2012. godini, neizvjesno okruženje u 2013. godini, te povećano izdvajanje za servisiranje spoljnog duga, ključna ograničenja koja su uticala na visinu i strukturu buyeta za 2013. godinu.
– Mjere Ekonomske politike nude potencijalno dva poboljšanja u javnim finansijama RS, a to je zaustavljanje trenda rasta javnog sektora i popravljanje strukture javnih rashoda. Da li će se ova poboljšanja realizovati, zavisi od načina sprovođenja predloženih politika i mogućnosti postizanja konsenzusa sa socijalnim partnerima – navodi se u monitoru.
Kada je u pitanju zaduženost RS, u analizi se ističe da je uz eventualne spoljne šokove, koji bi doveli do smanjenja rasta BDP-a i više cijene posuđivanja, moguć brzi prelazak iz sigurne u zonu u kojoj servis duga postaje otežan.
Investicije
U monitoru se dodaje da su strana ulaganja u BiH u prvih devet mjeseci 2012. iznosila više nego skromnih 56,7 miliona KM, a da ni očekivanja za iduću godinu nisu ništa bolja.
– Imajući u vidu pogoršanje ekonomskih kretanja, visoke buyetske deficite, krizu u evrozoni, ali i izuzetno nizak kreditni rejting BiH, ni u idućem periodu ne možemo računati na značajniji priliv stranih investicija. U takvim okolnostima, intenziviranje javnih investicija biće od presudnog značaja za oporavak domaće privredne aktivnosti – navodi se u monitoru. Glas Srpske
