BANJALUKA, Republika Srpska raspolaže značajnim energetskim potencijalom koji je nedovoljno iskorišćen.
Procjenjeni hidroenergetski potencijal vodotoka u Republici Srpskoj iznosi oko 10.000 gigavata godišnje, od čega je neiskorišćeno gotovo 70 odsto. Prema Strategiji razvoja energetike RS do 2030. godine, vrijednost investicija u energetski sektor iznosiće oko 11,5 milijardi KM, od čega 5,4 milijarde evra u elektroenergetiku. Ovo, u intervjuu za “Novosti”, kaže ministar industrije, energetike i rudarstva RS Željko Kovačević.
On ističe da se ne smiju zanemariti ni drugi potencijali koje ima Srpska, kao što su rudarstvo i geologija, oblast nafte i gasa…
* U energetske potencijale se s pravom gleda kao na granu privrede koja bi trebalo da bude zamajac razvoja RS. Šta je predviđeno Strategijom razvoja energetike RS?
– U narednih 10-15 godina, energetski sektor će, osim infrastrukture kao jedne od osnova privrednog razvoja i opšteg rasta životnog standarda, imati i dimenziju stvaranja dodatne vrijednosti, jer postoji potencijal za prodaju energije na inostranim tržištima. Strategijom razvoja energetike do 2030. godine prvi put je na sveobuhvatan način osmišljen razvoj energetskog sektora zasnovan na principima održivog razvoja i na oslanjanju na domaće resurse, uz podsticanje i uvođenje mjera energetske efikasnosti. Ciljevi Strategije su da se, prije svega, zadovolje energetske potrebe Republike Srpske na osnovu vlastitih energetskih potencijala i time obezbjedi što veća energetska nezavisnost, kao i da se zadrži vlasništvo nad Elektroprivredom RS.
* Na pragu je izbor strateškog partnera za HE “Gornja Drina”. O kakvom projektu se radi i ko je sve izrazio interesovanje za ovaj projekat?
– Ovih dana vode se pregovori sa kvalifikovanim kandidatima za strateškog partnera. Hidroenergetski sistem Gornja Drina je projekat čija je vrijednost procjenjena na oko 450 miliona evra, a sastoji se od četiri objekta: HE “Buk Bijela”, HE “Foča”, HE “Sutjeska” i HE “Paunci”. Procjenjeno je da će ukupna godišnja proizvodnja struje iz instalisanih 237,9 megavati u tim elektranama iznositi oko 800 gigavat-časova. Na javni poziv prijavile su se respektabilne energetske kompanije, kao što su njemački RNjE, “Public Ponjer Corporation” iz Grčke i “China International Njater and Electric Corporation” iz Kine. Očekujem da će postupak izbora strateškog partnera biti uspješno okončan i da će u proljeće sljedeće godine započeti izgradnja.
* Još jedan značajan energetski projekat je aktuelan. Dokle se stiglo sa realizacijom projekta izgradnje TE “Ugljevik 3”?
– Na terenu su već započeti pripremni radovi. Gradi se kamp-naselje za više stotina radnika na lokaciji TE “Ugljevik 3”, priprema se lokacija za buduću deponiju uglja, te se vrše geotermička ispitivanja zemljišta na platou gdje će se graditi buduća termoelektrana. Kompanija “Komsar enerdži Republika Srpska” do sada je uložila oko 15 miliona KM u pripremne radove i angažman domaćih preduzeća. Očekujemo da će do sredine aprila biti završen elaborat o rezervama uglja, a sam glavni projekat TE “Ugljevik”, prema informacijama iz “Komsara”, u završnoj je fazi pripreme. Sve aktivnosti se odvijaju prema utvrđenoj dinamici, prikupljaju se potrebne dozvole, radi se projektna dokumentacija i studije i sve druge aktivnosti koje prethode podošenju zahtjeva za dodjelu koncesije za izgradnju TE. Prema najavama iz kompanije “Komsar”, podnošenje zahtjeva će uslediti polovinom aprila. Rokovi za realizaciju ovog projekta vrijednog oko 400 miliona evra su 36 mjeseci od dana dobijanja svih potrebnih administrativnih dozvola i dodjeljene koncesije.
* Osim očekivanih stranih investicija, šta RS, odnosno Elektroprivreda RS, planira sama da sopstvenim sredstvima uradi i da li je tako nešto uopšte moguće?
– Strategijom razvoja energetike predviđeno je da ERS ostane stabilan sistem koji će, na osnovu vlastitih mogućnosti, ulagati u postojeći sistem i dalje ga razvijati. Finansiranje će u znatnoj mjeri morati da bude bazirano na kredite ili model javno-privatnog partnerstva. ERS je već krenula u realizaciju jednog značajnog energetskog objekta za koji je dodjeljena koncesija. To je HE “Dabar” instalisane snage 159,15 megavata i prosječne godišnje proizvodnje 251,8 gigavata električne energije, za čiju realizaciju su zadužene Elektroprivreda i HE na Trebišnjici. Ukupna investicija za realizaciju ovog projekta iznosiće 179,9 miliona evra. Prostora za saradnju ima, a i interesa različih investitora s kojima, gotovo svakodnevno, imamo kontakte.
Predugovor sa “Fijatom”
* Da li je bilo pregovora sa “Fijatom” oko eventualnog uključenja firmi iz RS u proizvodnju dijelova za ovaj automobilski gigant koji proizvodi u Srbiji?
– Naši proizvođači su imali priliku da predstave svoje programe i mogućnosti u Kragujevcu predstavnicima “Fijata”. Svesni smo, u potpunosti, uslova i standarda proizvoda i usluga koje italijanski proizvođač zahtjeva, ali ona podrška koju Ministarstvo daje za podsticaj izvoza upravo je način da naši proizvođači, uvođenjem novih tehnologija i znanja, podignu nivo kvaliteta. Imenujući svoje predstavnike, podržali smo inicijativu Regionalne privredne komore Kragujevca za povezivanje preduzeća iz oblasti auto-industrije.
Izgradnja malih hidroelektrana
* Potpisali ste i sporazum o izgradnji malih HE sa austrijskim partnerima.
– Sporazum o saradnji između Vlade i preduzeća “Interenergo” i “KI Kelag”, koji se odnosi na istraživanje hidropotencijala, otvorio je mogućnost ulaganja i investiranja u više projekata u sektoru energetike u oblasti obnovljivih izvora energije, naročito u hidropotencijal u Srpskoj, u pojedinačne HE do 30 megavati instalisane snage, odnosno do 50 megavata instalisane snage za kaskadu hidroelektrana. Ove dve kompanije su započele izgradnju MHE na reci Ugar. Orijentaciona instalisana snaga je oko sedam megavata, a procjenjena vrijednost investicije je oko 10 miliona KM. Građevinski radovi su završeni, a početkom aprila počinje probni rad. Polovinom juna ove godine ovaj objekat bi trebalo da bude pušten u distributivni sistem. Novosti
