Kinezi odustali od finansiranja TE “Ugljevik 3” Rašida Serdarova

BANJALUKA – Krediti kineskih banaka neće biti dostupni za izgradnju termoelektrane (TE) “Ugljevik 3”, potvrdila je Sunningwell International Limited, kompanija koja bi zajedno sa Kineskom nacionalnom elektrotehničkom kompanijom (CNEEC) trebala biti izvođač radova na izgradnji pomenute TE.

Podsjećamo, portal CAPITAL je otkrio da Kinezi preuzimaju „Ugljevik 3“ od Rašida Serdarova, koji za taj projekat ima koncesiju u Republici Srpskoj.

Međutim, gradnja je postala neizvjesna nakon što je u septembru 2021. godine kineski predsjednik Xi Jinping na Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija (UN) izjavio da Kina neće više graditi nove energetske projekte na ugalj.

Iz Sunningwell International Limited su naveli da sada traže alternativne izvore finansiranja TE “Ugljevik 3”.

Saopštenje kompanije Sunningwell izdato kao odgovor na članak koji je organizacija Just Finance International objavila u časopisu The Diplomat, a u kojem se postavlja pitanje kako će se kineska posvećenost datom obećanju u stvarnosti provesti u praksi u zemljama Zapadnog Balkana.

“Uprkos prestanku finansiranja, te brojnim negativnim komentarima koji su pristigli u vezi procjene uticaja na životnu sredinu za ovaj projekat, pribavljanje dozvola za termoelektranu “Ugljevik 3” još je u toku. Uzimajući u obzir sve okolnosti u vezi sa ovom investicijom koja je od početka nejasna, neizvjesna i u konačnici veoma štetna za Republiku Srpsku i Bosnu i Hercegovinu, apelujemo na Vladu Republike Srpske da realno razmotri sve negativne posljedice projekta i odbije izdavanje bilo kakvih dozvola“, rekla je Majda Ibraković iz Centra za životnu sredinu.

Iz Centra podsjećaju da su koncesiju za izgradnju i rad elektrane vlasti Republike Srpske dale 2013. godine kompaniji “Comsar Energy”. Međutim, dodaju, projekat je sporo napredovao, a ekološke dozvole su dva puta poništene, 2017. i 2019. godine, nakon što su usvojene pravne žalbe Centra za životnu sredinu.

“Uprkos neuspjehu kompanije “Comsar” da izgradi elektranu, vlasti Republike Srpske su 2020. godine dozvolile da se projekat nastavi sa povećanjem kapaciteta od 100 MW, a u januaru 2021. godine produžili su period koncesije na 44 godine. U junu prošle godine uslijedila je vijest da je kompanija “Comsar Energy” potpisala ugovor o nabavci opreme i izgradnji termoelektrane “Ugljevik 3” sa kompanijama Sunningwell International Limited i Kineskom nacionalnom elektrotehničkom kompanijom (CNEEC)”, podsjećaju iz Centra.

Kako navodi Pippa Gallop iz međunarodne organizacije CEE Bankwatch Network koja prati investicije javnih institucija i banaka širom svijeta, ovaj projekat je od samog početka zahvaćen kršenjem zakona.

“Komisija za koncesije RS je potvrdila da koncesionar nije ispunio svoje obaveze. Vrijeme je da se jednom zauvijek okonča ova šarada, da priznamo da elektrana neće biti izgrađena i da se okrenemo održivim oblicima obnovljive energije”, navela je Gallop.

Wawa Wang iz organizacije Just Finance International koja se zalaže za transparentnost i pravednu raspodjelu investicija na međunarodnom nivou, navodi da odluka kineskih banaka da više ne obezbjeđuju finansiranje projekta “Ugljevik 3” pokazuje kinesko preispitivanje alternativa uglju za region.

“Kina je od 2014. godine nastavila da samostalno obezbjeđuje kreditno finansiranje za nove projekte uglja na Balkanu, od kojih su druge finansijske institucije za zemlje u razvoju odustajali. Ostaje da se vidi da li je obećanje Kine dato 2021. godine da će okončati svoje prekomorske projekte na ugalj ozbiljno, posebno zato što kinesko državno preduzeće – CNEEC, izvođač projekta, i druga državna preduzeća nastavljaju da se bave problematičnim projektima uglja u jugoistočnoj Evropi i globalno. Kineska državna preduzeća moraju napustiti ove planirane projekte uglja kako bi se obećala da će imati istinski uticaj na uštedu klime”, istakla je ona.

Organizacije ovim putem još jednom apeluju na CNEEC i Vladu Republike Srpske da u skladu sa novonastalim okolnostima kao i ciljevima dekarbonizacije, u konačnici napuste štetne investicije za projekte na ugalj u Bosni i Hercegovini.

Istorijat

CAPITAL je još prije dvije godine otkrio da se za koncesije „Comsara“ interesuje jedna kineska kompanija, a tada se u priču uključila i „Elektroprivreda RS“ koja je takođe bila zainteresovana za otkup koncesije, a pismo namjere sa potpisom vršioca dužnosti direktora ERS Luke Petrovića tada je dostavljeno „Comsaru“.

Vlada Republike Srpske prošle godine je ponovo izašla u susrеt ruskom oligarhu Rašidu Sredarovu i produžila rok za izgradnju i korišćenje termoelektrane „Ugljevik 3“ na 44 godine, otkrio je CAPITAL.

Vlada je po ko zna koji put prihvatila zahtjeve „Comsar Energy RS“, koja je u vlasništvu firme „Comsar Energy Limited“ Rašida Serdarova, iako su probijeni svi rokovi za izgradnju te termoelektrane koja je, po ranijim najavama, već trebalo da bude puštena u rad.

Prethodno je Vlada Republike Srpske dozvolila je kompaniji „Comsar Energy“ da poveća snagu planirane TE „Ugljevik 3“ na 700 MW suprotno Strategiji razvoja energetike RS i politikama Energetske zajednice.

Nakon što je CAPITAL to objavio šef Predstavništva Republike Srpske u Rusiji Duško Perović uputio je otvorene prijetnje redakciji portala CAPITAL i glavnom i odgovornom uredniku Siniši Vukeliću zbog objavljivanja priče te poručio da ćemo, ako još  jednom spomenemo „Comsar“, imati mnogo problema i da je bolje da se selimo, te da ćemo „završiti“.

„Nastavlja se projekat, imamo pregovore sa strateškim partnerima, ali ne mogu iznositi detalje. Važno je da će se investicija nastaviti i to će biti u skladu sa svim evropskim direktivama i uz poštovanje normi“, rekao je ranije Siniša Majstorović iz „Comsar Energy“.

CAPITAL: Svjetlana Šurlan