PEKING, Kina se u posljednjih 40 godina, zahvaljujući protržišnim reformama, od najsiromašnije zemlje svijeta transformirala u globalnu ekonomsku silu.
Kineski ekonomski rast koji je posljednjih decenija iznosio u prosjeku oko devet odsto godišnje jedinstven je u istoriji.
Od kraja sedamdesetih godina kineski BDP se udeseterostručio te je ta zemlja s 1,4 milijarde stanovnika postala druga ekonomija svijeta – odmah iza SAD-a.
Kineski vođa Deng Ksiaoping 1978. godine pokrenuo je reforme, “drugu revoluciju” kako ih je nazivao koje su dovele do postupne liberalizacije ekonomije i otvaranja prema svijetu.
Postepeno se krenulo u decentralizaciju, smanjenje uticaja centralnog planiranja i povećanje uticaja tržišta, ukidani su veliki poljoprivredni kolektivi, kompanijama je omogućeno da postavljaju vlastite poslovne ciljeve i da zadrže profit koji su mogle koristiti za povećanje plaća i ostale stimulacije radnika, što je dovelo do značajnog rasta produktivnosti.
Navedene reforme uključivale su i napore na jačanju vanjske trgovine. Tokom 80-ih godina osnovano je 12 spoljnotrgovinskih kompanija te su uspostavljene posebne trgovinske zone na jugu Kine u kojima je bio dozvoljen rad privatnih kompanija.
Krajem 80-ih kreće i razvoj tržišta kapitala ponovnim otvaranjem Šangajske berze. Novi vjetar u leđa kineskoj ekonomiji stiže 90-ih godina, kada je pokrenuta masovna privatizacija i otvaranje zemlje stranim investicijama.
Brojne strane kompanije otvorile su tokom 90-ih fabrike u Kini zbog (tada još uvijek) jeftine radne snage. Došlo je do procvata privatnog sektora koji je po doprinosu kineskoj ekonomiji 2005. godine nadmašio državni sektor.
Ekonomski razvoj pratilo je poboljšanje standarda pa su stotine miliona ljudi od početka 80-ih godina izašle iz siromaštva.
U apsolutnom siromaštvu prije četiri decenije u Kini živjela je većina stanovništva, preko 80 odsto. Danas u apsolutnom siromaštvu živi tek oko dva odsto stanovništva, a očekuje se da bi ono trebalo biti potpuno iskorijenjeno do 2020.
Nezaposlenost u Kini prošle godine iznosila je oko 4 odsto. Radna snaga iznosi oko 800 miliona ljudi.
Rast BDP-a prošle godine iznosio je 6,8 odsto, a BDP po glavi stanovnika prema paritetu kupovne moći dosegao je 17.000 dolara. Najveći udio u BDP-u od 52,2 odsto ima sektor usluga, a slijedi industrija s 39,5 odsto te poljoprivreda s 8,3 odsto.
Ispod linije siromaštva koja je postavljena na oko 400 dolara, danas živi 3,3 odsto stanovništva.
Javni dug iznosi oko 47 odsto BDP-a, dok je budžetski deficit prošle godine bio 4,3 odsto BDP-a.
Kina je najveći svjetski izvoznik, a najveći kupci su im SAD (19 odsto), Hong Kong (12,4 odsto), Japan (6 odsto) i Južna Koreja (4,5 odsto). Index.hr
