Izbori ruše njemački koncept za spas monetarne unije

PARIZ/ATINA, Da li je evro već na putu da postane “meka valuta”, a raspad monetarne unije sve vjerovatniji – pitaju se politički anlitičari, nakon što su birači u Grčkoj i Francuskoj glasali protiv njemačke namjere da evro-zonu spasi strukturnim reformama.

Grci su svoj bijes zbog politike štednje jasno iskazali na izborima. Dvije velike stranke –  PASOK i Nova demokratija –  koje su proteklih decenija naizmjenično vladale u toj zemlji pretrpjele su veliki poraz. Ono što su pokazali izborni rezultati jeste da će većina poslanika u budućem sastavu parlamenta biti protiv određenog kursa štednje.

Grčkoj su do sada EU i MMF u velikoj mjeri pomagali da ne padne u dužnički ponor. Ali taj međunarodni pristup mogao bi da se promijeni, upozorava  Holger Šmiding, glavni ekonomista Berenberg banke.

On smatra da bi Evropa mogla sada da poruči Atini; “Ako u grčkoj vladi više nema nikoga ko bi želio da ispuni reformske ciljeve, onda ćemo prestati da dajemo novac. I tada bi Grčka zaista mogla da ispadne iz evro-zone”.

Političari bi trebalo da ozbiljno shvate političke poruke birača i iz toga izvuku zaključke, kategoričan je ekonomski stručnjak sa univerziteta u Hohenhajmu Hans-Peter Burghof.

“To znači da ne želimo da garantujemo za dugove Grčke, i to ni direktno, preko mehanizama za spas,  ni `ludim konceptima`kao što su evro-obveznice, ali ni indirektno preko Evropske centralne banke” – navodi on.

Upravo takav “ludi koncept” evro-obveznica namjerava da uvede novi francuski predsjednik Fransoa Oland. On  traži i jaču ulogu Evropske centralne banke u suzbijanju krize.   Ekonomski rast želi da podstakne uz pomoć dodatnih dugova.

Oland se, u suštini, zalaže za sve ono što Njemačka smatra lošim. Ali, on prije svega namjerava da ponovo pregovara o fiskalnom paktu, što je i naglašavao tokom izborne kampanje. Pritom je upravo taj pakt bio jedini opipljivi rezultat kriznog menadžmenta evropske politike.

Ipak, ono što djeluje kao konflikt, ne mora da završi kao konfrontacija. Novi predsjednik Francuske će ipak biti pragmatičan, smatra Ansgar Belke sa univerziteta Duisburg-Esen, “jer i on  zna da je Njemačka najvažniji trgovinski partner i da je Francuska satjerana u ćošak”.

Francuska je proteklih godina u direktnoj konkurenciji sve više zaostajala za Njemačkom. Deficit u budžetu Francuske sve je veći, stopa nezaposlenosti takođe.

Njemački izvoz napreduje, dok francuski opada. Zato se druga po jačini ekonomska sila u evro-zoni pažljivo posmatra. To zna i Oland – komentariše Dojče vele.

Povjerenje ulagača u evropsku monetarnu uniju nakon izbora u Grčkoj i Fancuskoj je poljuljano. Vrijednost evra opada, ali zbog toga mnogi u evro-zoni nisu baš nesrećni.

“U suštini imamo previše ljudi koji više nisu zainteresovani za stabilnost, ljudi koji žele ’meku valutu’, s kojom se lakše vlada i s kojom pre svijega mogu bolje da se iskoriste bogatiji partneri”, objašnjava ekonomista Burghof.

On  smatra  da neće moći da se održi najbolja ocjena boniteta Njemačke i upozorava da bi, ukoliko bi Njemačka kao najveći garant oslabila – evro-zoni  dani bili odbrojani.