BEOGRAD, Srednja klasa u regionu plaća visok danak ekonomskoj krizi i brojnim mjerama štednje. U Srbiji i Hrvatskoj petina građana pripada srednjoj klasi.
Učitelj u Hrvatskoj više nije u prilici da školuje svoju djecu. Ako ima stambeni kredit, nastavnik u Srbiji teško da će svoju porodicu odvesti na ljetovanje.
Bugarin sa prosječnom platom nije redovni platiša računa za komunalije. Ekonomska kriza žestoko se obračunava sa srednjom klasom u regionu, koja ne može da živi standardom na koji je navikla.
Ekonomista Miroslav Zdravković kaže da kao posljedica razgradnje države blagostanja u Evropi mjere štednje direktno obaraju činovnike, profesore, ljekare, penzionere. Isto se događa i u Srbiji.
Srednju klasu kod nas danas čini petina stanovništva, nižu četiri petine, a u višu teško da se ubraja i jedan procenat ukupnog broja stanovnika.
“Srednji sloj su preduzetnici, zaposleni u monopolskim granama – duvan, nafta, telekomunikacije, EPS, fakultetsko osoblje u državnoj upravi, zdravstvu i obrazovanju… Ova petina stanovnika sebi može da priušti ljetovanje, polovan automobil, malo veću potrošnju od egzistencijalne kupovine namirnica i odmah se isključi iz srednje klase ukoliko uzme stambeni kredit” , kaže Zdravković.
Poslije skandinavskih zemalja, države nastale iz bivše Jugoslavije karakteriše najveći stepen jednakosti stanovništva, primjećuje Zdravković, ali je to jednakost u siromaštvu, a u Skandinaviji jednakost u materijalnoj bezbrižnosti.
Sa prosječnom platom od 730 evra, Hrvatska je u boljoj poziciji od Srbije, jer ima veću stopu zaposlenosti. Prema procjeni Vilima Ribića, predsjednika Matice hrvatskih sindikata, u srednjoj klasi ostali su informatičari ili niži upravljači u firmama.
“U Skandinaviji ili Americi srednju klasu čini 80 odsto ljudi, u Njemačkoj 60 odsto, a u Hrvatskoj je to tek 20 ili 30 odsto ljudi. Raslojavanje je sve veće. Ako su u srednjoj klasi ljudi koji imaju rješeno stambeno pitanje, voze automobil koji stalno popravljaju i mogu da šalju djecu na fakultet, u tu klasu više ne spada učitelj u Hrvatskoj” , kaže Ribić.
Ljekari, sa primanjima od 1.300 do 1.600 evra, ili pravnici na boljim položajima, na braniku su tamošnjeg srednjeg sloja.
“U Crnoj Gori praktično nema srednje klase. Izgubila se u tranziciji proteklih 20 godina” , kaže Zvonko Pavićević, zamjenik generalnog sekretara Unije slobodnih sindikata Crne Gore.
“Prosječna zarada u državi je 491 evro, a prosvjeta sa 450 evra je ispod prosjeka, dok je zdravstvu još gore sa 400 do 420 evra. To govori da srednja klasa ne može da priušti automobil i ljetovanje, a sve teže se plaćaju visoke školarine. Ljudi su puno toga morali da promjene u životnim navikama” , kaže Pavićević.
Zaštitni znak bugarskog srednjeg sloja postaju sve veće zaduživanje i poteškoće pri plaćanju mjesečnih računa za komunalije. Logika je: ako je gubitak porodičnog automobila stvar prestiža, neplaćanje duga na kreditnim karticama ili proizvoda kupljenih na lizing se ne vidi.
“Bugari sa prosječnim prihodima nisu na vrijeme uzeli u obzir da su im se prihodi smanjili i nastavljaju da žive istim standardom kao u dobrim ekonomskim godinama, praktično živeći na ivici svojih mogućnosti” , kaže Rajna Mitkova Todorova, predsjedavajuća Udruženja agencija za naplatu.
Očekivano, od bivših SFRJ republika srednja klasa najbolje stoji u Sloveniji. Prema podacima slovenačkog Statističkog zavoda, više od polovine građana provede van zemlje više od četiri dana godišnje, što je, napominje Zdravković, uporediv kriterijum za ljetovanja građana Srbije. Znači, polovina stanovnika Slovenije može da se smatra srednjom klasom. Novosti
