BANJALUKA, Građani RS su ove godine značajno povećali svoja kreditna zaduženja po platnim karticama i prekoračenjima na računima, dok su, pak, najveće kreditne restrikcije osjetili preduzetnici, podaci su iz izvještaja Agencije za bankarstvo RS.
Ukupna zaduženost građana u bankama u RS, uključujući i filijale onih čije je sjedište u FBiH, u prvih devet mjeseci ove godine iznosila je oko 2,1 milijardu KM, što je za pet odsto manje u odnosu na kraj prošle godine. Daleko najveći kreditni dug građana, iako je smanjen za šest odsto, nastao je po osnovu podignutih potrošačkih kredita, u iznosu od 1,4 milijarde KM. Blagi pad od jednog procenta bilježi dug po stambenim kreditima čija je vrijednost u prva tri kvartala godine dostigla 506 miliona KM, dok je najveći pad od deset odsto na 185 miliona KM zabilježen u kreditiranju preduzetnika, što je negativna pojava na koju ukazuje i Agencija za bankarstvo RS.
“Umjesto kreditiranja opšte potrošnje trebalo bi što više kreditne aktivnosti usmjeriti na kredite za obavljanje djelatnosti, jer je ovaj segment i dalje relativno malo zastupljen”, ističu u Agenciji.
Analizirajući namjenu odobrenih potrošačkih zajmova, uočava se da se, uprkos trendu ukupnog kreditnog zahlađenja, bilježi značajan rast zaduženja građana po karticama i to za 13 odsto (61,9 miliona KM), te 12 odsto po osnovu prekoračenja na računima (96 miliona KM). Rast od pet odsto bilježe i krediti koji se odobravaju na osnovu položenog depozita (lombardni), dok svi ostali potrošački zajmovi bilježe pad koji se kreće od šest odsto (uglavnom krediti za studente i za samostalne trgovačke radnje) do 14 odsto (krediti za kupovinu hartija od vrijednosti).
Radovan Bajić, predsjednik Udruženja banaka BiH, kazao je da banke na kreditnim karticama odobravaju određene limite zaduženja, ali da to ne znači i da su ih građani koristili.
“Najveći broj građana ima kreditne limite od nekoliko hiljada maraka, ali građani to često nisu potrošili, iako se to knjiži kao kredit. Čak i kada iskoriste novac sa kartica, brzo ga vrate, a atraktivan je zbog jednostavnosti i dostupnosti, jer se jednom odobri, a može se koristiti neograničeni broj puta dok vrijedi kartica”, ističe Bajić.
Komentarišući rast zaduženja građana po računima, Bajić je to ocijenio razumljivim jer tu pogodnost mogu koristiti samo zaposleni građani, a i ne radi se, napominje, o pojedinačnim velikim iznosima zaduženja.
“Nivo dozvoljenog prekoračenja na računima obično iznosi od jedne do tri mjesečne plate, što nije veliko opterećenje”, kazao je Bajić.
Banke iz FBiH dodatno zategle kreditiranje
Na ovogodišnje smanjenje kreditiranja stanovništva u RS uticale su prvenstveno restrikcije filijala banaka čije je sjedište u FBiH. One su u periodu jul – septembar dodatno “zategle” kreditiranje građana RS, koje je, kako smo ranije pisali, bilo uočljivo još u prvom polugodištu.
Posmatrajući prvih devet mjeseci ove godine banke iz FBiH su smanjile plasmane građanima RS za čak 17 odsto, a banke sa centralama u RS za 2,1 odsto. Ukupno zaduženje stanovništva RS kod banaka iz tog entiteta na kraju septembra iznosilo je oko 1,54 milijarde KM, a u federalnim bankama 550,6 miliona KM. Nezavisne novine
