LONDON, Ruske sankcije najteže će pogoditi baltičke zemlje, Norvešku, Poljsku i Mađarsku, procjenjuje danas Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD), upozoravajući istovremeno na mogućnost prekomjerno obezbjeđenja i daljnjeg slabljenja inflacije u Evropi.
Rusija je u avgustu na godinu dana zabranila uvoz prehrambenih proizvoda iz zapadnih zemalja, reagirajući time na sankcije koje su joj SAD i EU uvele zbog podrške proruskim pobunjenicima na istoku Ukrajine.
Zabrana uvoza obuhvata i 11 zemalja u koje EBRD investira a njezin bi uticaj za većinu zemalja trebao biti ograničen i privremen, smatraju u EBRD-u.
Izuzetak su tri baltičke zemlje, Norveška, Poljska i Mađarska, s obzirom na značajan udio izvoza hrane u Rusiju u njihovom BDP-u.
Daleko najveći udio izvoza hrane u Rusiju u ukupnom izvozu bilježi Litvanija, od 3,89 odsto. Slijedi Letonija sa odgovarajućim udjelom izvoza hrane u Rusiju u ukupnom izvozu od 0,75 odsto.
U 28-članoj Evropskoj uniji u cjelini udio izvoza hrane u Rusiju u ukupnom izvozu iznosi 0,13 odsto.
U Hrvatskoj pak prema podacima EBRD-a udio izvoza hrane u Rusiju u ukupnom izvozu iznosi gotovo zanemarivih 0,07 odsto.
Litvanija prednjači i najvećim izvozom hrane u Rusiju iskazano udjelom u ukupnom BDP-u, od 2,72 posto. Slijedi Estonija s 0,36 posto, Letonija s 0,34 odsto i Norveška s 0,2 odsto udjela u BDP-u.
U Evropskoj uniji u cjelini udio izvoza hrane u Rusiju u BDP-u iznosi takođe skoro zanemarivih 0,04 odsto. U Hrvatskoj je još manji i iznosi 0,01 odsto.
Pritom u EBRD-u ističu da bi teret sankcija mogao biti ravnomjernije raspoređen među zemljama proizvođačima unutar EU-a, budući da čak i u slučaju Letonije više od polovine izvoza hrane u Rusiju čine proizvodi uvezeni iz ostalih zemalja EU-a.
Ruska ograničenja mogla bi ujedno najviše ići na ruku izvoznicima hrane poput Brazila, Turske, Bjelorusije, i možda Srbije i Kine, napominju u EBRD-u.
Produljenje ruskih sankcija moglo bi blago podići cijene hrane na svjetskim tržištima ali i pritisnuti cijene u Evropskoj uniji, zbog prekomjernog obezbjeđenja koja bi paralelno mogla dodatno oslabiti ionako slabu inflaciju u EU.
Prema Evrostatovoj metodologiji, ‘zabranjeni’ proizvodi čine oko 13 odsto košarice koja se u EU koristi za računanje inflacije mjerene harmoniziranim indeksom cijena (HICP).
Najveći je njihov udio u Rumuniji, gdje čine četvrtinu košare. Izraženiji je takođe u Litvaniji, gdje čine petinu košare, odnosno 20 odsto, te u Hrvatskoj, gdje dosežu 19 odsto, utvrdili su u EBRD-u. Hina
