BRISEL, BiH se i zvanično nalazi na samom ekonomskom dnu Evrope, pokazuju najnoviji objavljeni podaci Evrostata, zvanične statističke agencije EU.
Prema objavljenim podacima, po bruto društvenom proizvodu u 2014. godini, BiH se nalazi na posljednjem mjestu, iza Albanije, Srbije, Makedonije, Crne Gore i Bugarske.
Naš bruto društveni proizvod iznosi samo 28 odsto prosjeka EU, a “mrtvu trku” s Albanijom dobili smo za samo jedan procentni poen – albanski BDP bolji je za čitavih jedan procentni poen i iznosi 29 odsto.
Srbija zarađuje 35 odsto evropskog prosjeka, Makedonija jedan procenat više, a Crna Gora 39 odsto. U posljednjih nekoliko godina Turska je snažno napredovala i njen BDP je u prošloj godini iznosio 53 odsto evropskog prosjeka.
“Zemlje kandidati Crna Gora, Makedonija i Srbija su 60 do 70 odsto ispod prosjeka EU. Kandidat Albanija i potencijalni kandidat BiH imaju ispod 70 odsto prosjeka EU”, navedeno je u izvještaju.
Sudeći prema evropskim podacima, od 2003. godine najbolja godina za BiH bila je 2013 – tada smo zaradili “čak” 29 odsto BDP-a EU. Te godine prestigli smo i Albaniju – ona je imala 28 odsto evropskog prosjeka. BiH je najslabiju godinu imala 2005. godine, tada nam je BDP iznosio 24 odsto prosjeka EU, a u stopu nas je pratila Albanija sa 22 odsto.
Turska je 2003. godine imala isti BDP kao Srbija prošle godine u odnosu na evropski prosjek.
Gledano po oblastima, može se reći da bh. ekonomija raste, ali sporo i nedovoljno. Privreda nam je u odnosu na 2013. godinu porasla za jedan odsto, ali u brojim oblastima i dalje se “šlepamo” za većinom zemalja u našem regionu. U prerađivačkoj industriji smo u maju “narasli” za 2,5 odsto u odnosu na april, ali smo u februaru i martu imali negativne vrijednosti. Najlošije rezultate imali smo tokom ljeta prošle godine, usljed velikih poplava. Tada nam je manufaktura pala za skoro devet odsto. Ako uporedimo sa 2010. godinom, narasli smo za osam odsto, ali je Turska, na primjer, u istom periodu narasla za čak 21 odsto. Ni u rudarstvu i energetici ne cvjetaju nam ruže – od 2010. godine bolji smo za četiri odsto. Turska je u istom periodu u ovoj oblasti zabilježila 20 odsto bolji rezultat. Loše rezultate imamo i u građevini – u odnosu na 2010. godinu pali smo na 97 odsto, a Turska je u istom periodu gradila više za 23 odsto. Srbija u ovoj oblasti može zadovoljno trljati ruke – u odnosu na 2010. porasla je za skoro 11 odsto.
Zoran Pavlović, ekonomski analitičar, smatra da je osnovni problem to što je nakon uvođenja poreza na dodanu vrijednost usvojen metod po kojem se taj namet plaća na uvezenu robu, a ne na prodanu robu.
“Time je izgubljena veza između proizvodnje i punjenja budžeta i političari više nisu imali motiv da se bave kreiranjem poslovnog ambijenta radi punjenja budžeta. Od tada nam privredu vode ljudi koji uopšte nisu kvalifikovani niti obučeni za to, dolazili su isključivo po političkoj liniji i trošili novac za koji nisu ni pomogli da bude zarađen”, rekao je Pavlović.
Po njegovom mišljenju, situacija se može popraviti samo ako se budu vodile politike da realni sektor doprinosi punjenju budžeta. Katastrofa je, kaže, da se punjenje budžeta sastoji od 80 odsto iz indirektnih, a jedva 20 odsto iz direktnih poreza.
Dodatno, ističe da je poseban problem što nam međunarodne finansijske institucije i EU moraju kroz evropsku agendu propisivati šta treba da uradimo kada to nismo sposobni uraditi sami.
Ako nam može biti ikakva utjeha, izvještaj pokazuje da je nivo cijena kod nas niži od 50 odsto u odnosu na EU prosjek.
U Turskoj i Crnoj Gori cijene iznose oko 60 odsto prosjeka, dok su u Srbiji, Albaniji i Makedoniji cijene otprilike na nivou kao kod nas. Nezavisne novine
