BANJALUKA, Banjalučka berza izrazila je spremnost da iduće godine organizuje jedinstveni sistem za multilateralne kompenzacije i cesije između pravnih subjekata u RS, predviđen nacrtom predmetnog zakona, koji se nalazi na dnevnom redu tekuće sjednice Narodne skupštine RS.
Milan Božić, direktor Banjalučke berze, istakao je da ta institucija već ima dugogodišnje iskustvo u povezivanju banaka i brokerskih kuća na tržištu kapitala i tržištu novca, napominjući da su spremni da izrade platformu koja bi povezala banke, preko kojih bi se prijavljivale obaveze, u jedinstven sistem.
“Pored funkcionalnosti koje su neophodne da se sprovede multilateralna kompenzacija, predložićemo da sistem sadrži i rješenja za realizaciju multilateralnih cesija i aukcija za prodaju potraživanja”, kazao je Božić.
Nacrtom zakona o jedinstvenom sistemu za multilateralne kompenzacije i cesije utvrđeno je da organizator sistema može biti berza ili drugo uređeno javno tržište koje obavlja djelatnost u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti. Dozvolu za organizovanje jedinstvenog sistema, kako je utvrđeno, izdaće Ministarstvo finansija RS.
Poslovna zajednica u RS podržala je zakonsko regulisanje prebijanja dugova u cilju poboljšanja likvidnosti domaće privrede, koja je opterećena ogromnim međusobnim i potraživanjima prema javnom sektoru.
Naime, prema podacima iz završnih računa privrednih društava, ukupna kratkoročna potraživanja privrede RS od domaćih kupaca na kraju 2012. godine iznosila su čak 2,6 milijardi KM, što je za 234 miliona KM, ili 9,8 odsto, više u odnosu na godinu prije.
“Zakonsko regulisanje multilateralnih kompenzacija i cesija bio je jedan od zahtjeva Privredne komore RS i možemo izraziti zadovoljstvo što je u sistem ušao i javni sektor, prije svega vanbudžetski fondovi prema kojima privreda ima velika potraživanja”, kazao je Vladimir Blagojević, portparol Privredne komore RS.
Naime, prema Nacrtu zakona, obavezu prijave dospjelih neosporenih novčanih dugova imaju privredna društva, banke, osiguravajuća društva, mikrokreditne organizacije, vanbudžetski fondovi, jedinice lokalne samouprave, sportska društva, preduzetnici i poljoprivredna gazdinstva.
Ova obaveza se ne odnosi na privredna društva nad kojima je pokrenut predstečajni, stečajni ili likvidacioni postupak. Zakonom se Vladi RS ostavlja mogućnost da uredi način prijavljivanja obaveza budžeta RS, opština i gradova, kao i finansijskih planova vanbudžetskih fondova.
Zakonom su utvrđene i novčane kazne u rasponu od 100 do 10.000 KM za poslovne učesnike koji ovlaštenoj organizaciji ne prijave obaveze u skladu s ovim zakonom i pratećim propisima.
Saša Grabovac, izvršni direktor Udruženja ekonomista RS – SWOT, ocijenio je pozitivnim što je Vlada RS ušla u zakonsko uređenje prebijanja dugova u cilju podizanja likvidnosti privrede, te iznosi još jedan prijedlog.
“Ukoliko Vlada već ide u kreditno zaduženje u inostranstvu, onda bi bilo dobro da se zaduži za potrebe isplate dugova prema realnom sektoru, što bi bila ogromna finansijska injekcija za preduzeća”, smatra Grabovac.
On, takođe, podržava inicijative da se sistem kompenzacija i cesija odvija preko Banjalučke berze, navodeći da je bolje iskoristiti postojeću infrastrukturu na finansijskom tržištu nego kreirati novu.
Zakonski pojmovi
Multilateralna kompenzacija predstavlja način prestanka potraživanja i obaveza učesnika koji su prijavili svoje obaveze, pri čemu učesnici ne moraju biti istovremeno u dužničko-povjerilačkom odnosu, ali imaju potraživanja i obaveze prema najmanje jednom od učesnika u “krugu”.
Multilateralna cesija je višestruko sukcesivno ustupanje određenog potraživanja između učesnika, pri čemu se obaveze učesnika koji su ustupili potraživanje gase, a predmetno potraživanje preuzima krajnji prijemnik. Nezavisne novine
