PEKING – Gotovo polovina velikih američkih kompanija koje posluju u Kini pogođena je ozbiljnim problemom – prekomjernom proizvodnjom, što dodatno osvjetljava sve dublju krizu slabe tražnje i rastućih deflatornih pritisaka u drugoj najvećoj svjetskoj ekonomiji.
Prema rezultatima godišnje ankete Američko-kineskog poslovnog savjeta (US-China Business Council – USCBC), čak 42 posto ispitanih firmi izjavilo je da trpi direktne posljedice prekomerne proizvodnje, što predstavlja oštar skok u odnosu na 25 posto prošle godine, prenosi “Financial Times”.
USCBC ističe da je 2025. godina prva od 2016. u kojoj se prekomjerna proizvodnja našla među deset najvećih izazova poslovanja u Kini. U anketi sprovedenoj između marta i maja učestvovalo je 130 članica, od kojih više od polovine ostvaruje godišnji promet u Kini veći od 500 miliona dolara.
“Nagrade su sve manje, a rizici rastu. Kinesku vladu ne bi trebalo da iznenadi što investicije padaju”, upozorio je predsjednik USCBC-a Šon Stejn.
Od čelika do farmacije – prelivanje krize
Anketa otkriva da se problem prekomjerne proizvodnje proširio sa tradicionalnih industrijskih sektora poput čelika na šire dijelove kineske ekonomije, uključujući zdravstvo, potrošačku robu i druge oblasti.
Čak 81 posto pogođenih kompanija tvrdi da prekomjerna proizvodnja ruši cijene u njihovim sektorima, što direktno vodi ka padanju profitnih margina.
“Kako investicije i proizvodnja postaju sve veći oslonci kineskog ekonomskog rasta, rastu i strahovi od prekomjerne ponude”, navodi se u izvještaju.
Kineska vlada, suočena s optužbama SAD i EU da preplavljuje svjetska tržišta subvencionisanim proizvodima po vještački niskim cijenama, oštro poriče takve tvrdnje – ali i sama sve češće priznaje posljedice domaće hiperprodukcije.
Predsjednik Si Đinping i visoki kineski zvaničnici objavili su niz tekstova u kojima kritikuju praksu “neijuana” – pojave u kojoj kompanije ulaze u destruktivnu cjenovnu trku zbog viška kapaciteta.
Pored tržišta – geopolitičke turbulencije
Anketa USCBC-a dodatno otkriva da je čak 88 odsto ispitanih firmi zabrinuto zbog ukupnog stanja kineske ekonomije – posebno zbog dugotrajne krize nekretnina i slabe domaće potrošnje.
Iako kineski BDP i dalje nominalno raste (5.2 odsto u drugom kvartalu prema zvaničnim podacima), realni rast – prilagođen deflaciji – iznosi tek 3.9 procenata, navodi australijska kompanija Macquarie.
Trgovinski rat na pauzi
I geopolitičke tenzije dodatno potresaju poslovanje. Kompanije navode da trgovinski sukobi, carinske barijere i američke kontrole izvoza remete lance snabdijevanja, urušavaju brendove i uzrokuju direktne gubitke u prodaji.
Ipak, bilježi se kratkotrajno “primirje” – nakon dogovora u maju, SAD i Kina postigle su sporazum o privremenom smanjenju carina, koje su ranije dosezale i 145 odsto, dok su pregovori o širem trgovinskom sporazumu i dalje u toku, prenosi “Telegraf”.